Zamanın Durması: Fotoğraf

Fotoğraf üzerine okuduğum bir makalede şöyle diyordu: ‘Elime geçen her fotoğraf karesinde 'geçmez! ...' dediğimiz o bir anlık bir solukluk hayatın öyküsü ...Uzun uzun anlatılan bir kaç saniyelik zaman dilimi...kimi zaman hüznü yakalamak , kimi zaman neşeyi hissetmek' demek fotoğrafı dinlemek.

‘Fotoğrafı Dinlemek’ deyimi çok hoşuma gitmişti. O sıralar babamı yeni kaybetmiştim ve onunla birlikte çekilen son kareye bakıp o geçmez denilen o kısa zamanı o fotoğraf üzerinden uzun uzun dinlemiştim. Bu cümle en çok zaman ayırdığım hobim olan fotoğrafa bakışımı etkileyen cümlelerden biri olmuştur.

Fotoğraf, geçmişteki anları zamanda dondurmanın sihirli bir yoludur. Bir kareye sıkıştırılmış olan o an, zamanın durduğu bir anı temsil eder. Her baktığımızda, o anın duygularını, gülüşleri ve kucaklamaları hissedebiliriz. 

Fotoğraf sadece bir belge olmanın ötesinde, bir zaman kapsülü ve duygusal bir yolculuk aracıdır.

19.Yüzyılın ortalarında Louis Daguerre'nin daguerreotype tekniğinin icadı, insanların gerçekliği dondurma ve anıları kalıcı hale getirme yeteneğini yeniden tanımlamıştır. İlk başlarda sınırlı erişim ve uzun pozlama süreleriyle sınırlı olan bu teknik, zaman içinde gelişerek fotoğrafın popülerliğini artırdı. O günden günümüze çok hızla gelişen fotoğraf teknolojisi kameranın cep telefonlarına entegre edilmesi ile fotoğrafı günlük hayatımızın tam merkezine yerleştirmiştir.

Cep telefonlarıyla fotoğraf çekme yeteneği, her bireye kendi hikayesini anlatma ve paylaşma gücü vermiştir.

Fotoğraf  sanat dünyasında da devrim yaratmıştır. Uzun yıllardır fotoğraf sanat mıdır değil midir tartışmaları sürmektedir. Bu tartışmalar, fotoğrafın sadece belgeleme amacı taşıyan bir teknik araç mı, yoksa yaratıcılık ve estetik ifadenin bir yolu olarak kabul edilen bir sanat formu mu olduğu konusunda halen sürmektedir. Ancak günümüzde birçok kişi, fotoğrafın gerçekten de sanatın bir biçimi olduğu konusunda genel bir uzlaşıya varmış gibi görünmektedir. 

Çağdaş sanat anlayışındaki genişleme, fotoğrafın sadece belgeleme işlevinden çıkarak soyut, duygusal ve kavramsal bir dil oluşturmasına olanak tanımıştır. 

Çağdaş fotoğraf, geleneksel fotoğrafçılığın sınırlarını zorlayarak yeni anlatılar ve estetik ifadeler arayışına girmiştir. Fotoğraf, diğer sanat disiplinleriyle de sıkça birleştirilerek karma medya eserlere dönüşmektedir.

Dijital teknolojinin gelişimi, fotoğraf sanatını derinlemesine etkilemiş ve fotoğrafçılara yeni ifade biçimleri sunmuştur. Dijital manipülasyon, kolajlar, interaktif enstalasyonlar gibi teknikler, sanatçılara daha önce mümkün olmayan yaratıcı özgürlükler sağlamıştır.

Çağdaş fotoğraf, sanat piyasasında giderek daha fazla talep görmekte ve koleksiyoncuların dikkatini çekmektedir. Ünlü fotoğrafçıların eserleri, çağdaş sanat müzayedelerinde önemli fiyatlarla alıcı bulmaktadır. Örneğin ABD’li fotoğraf sanatçısı Man Ray’in en ünlü fotoğrafı “Le Violon d’Ingres” 12.4 milyon dolara satılmıştır. İngiliz müzayede evi Christies’in New York şubesinde düzenlenen açık artırmada satılan fotoğraf, 12.4 milyon dolarlık fiyatıyla bir açık artırmada satılan en pahalı fotoğraf olmuştur. 2014 yılında, ABD'li fotoğrafçı Peter Lik'in "Phantom" adlı siyah-beyaz bir peyzaj fotoğrafı, özel bir koleksiyoner tarafından 6.5 milyon dolara satın alınmıştır. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür.

Fotoğrafın yeri, dünya çapında düzenlenen önemli sergiler ve bienallerle de vurgulanmaktadır. Bu etkinlikler, fotoğrafın sanat dünyasındaki canlılığı ve çeşitliliği sergilemektedir. Paris Photo vb yerinde takip etmeye çalıştığım fotoğraf etkinlikleri ile ilgili ilerde daha geniş paylaşımlar yapacağım.

Yukarıda da belirttiğim gibi cep telefonları ve dijital kameraların yaygınlaşmasıyla birlikte, fotoğraf sadece profesyonellerin elinde değil, her bireyin günlük yaşamının bir parçası haline geldi. Bu, görsel ifadenin demokratikleşmesine ve herkesin kendi bakış açısını paylaşabilmesine olanak tanımaktadır.

Aile albümleri, tarihi belgeler ve kişisel koleksiyonlar aracılığıyla, fotoğraf insanların geçmişleriyle bağlantı kurmalarını sağlamaktadır.

Fotoğraf, toplumsal değişimlerin izini sürmemize de yardımcı olmaktadır. Savaşlar, toplumsal hareketler, kültürel değişimler ve diğer önemli olaylar, fotoğraflar aracılığıyla belgelenip  gelecek nesillere aktarılmaktadır.

Sosyal medyanın yaygın kullanımı, fotoğrafın hızla paylaşılabilir ve geniş kitlelere ulaşabilir olmasını sağlamıştır. Fotoğraflar sosyal medya platformlarında sergilenerek daha geniş bir izleyici kitlesiyle etkileşim kurabilmektedir. 

Günümüzde her köşede fotoğraf çeken birilerini görmek mümkün. Kimi gezdiği yerleri, kimi yediği yemeği kimi yeni aldığı elbiseyi kimi de kedisini görsellemektedir. Ancak, bu teknolojiyi kullanırken anın tadını çıkarmayı ve yaşamın özünden kopmamayı da unutmamak önemlidir. Öyle ki psikolojide bu konuda hastalık tanımlamaları bile yapılmaya başlamıştır.

Kısacası, fotoğraf, insan yaşamına ve sanat dünyasına derin bir etki bırakmaktadır. Fotoğraf, görsel tarihimize kaydedilen bir anıdan çok daha fazlasını ifade etmekte; kültürel evrimimizin, sanat anlayışımızın ve kişisel anlam arayışlarımızın bir aynası haline gelmiştir. 

Fotoğraf, izleyiciyi düşündürmeye, hissettirmeye ve dünyaya bakışını değiştirmeye davet etmektedir.