TikTok tartışması: TikTok’u yasaklamanın hukuki dayanağı var mı?

TikTok platformu bir süredir tartışmaların odağında yer alıyor. Avukat Gizem Gonce, 12punto için kaleme aldığı "TikTok’u yasaklamanın hukuki dayanağı var mı?" başlıklı yazısında TikTok dünyasına dair merak edilenleri ve TikTok'un bazı ülkelerde hangi gerekçelerle yasaklandığını maddeler halinde açıkladı.

12punto.com.tr

Son dönemde çok fazla gündemde olan ve TikTok olarak tabir edilen sosyal platformda yapılan paylaşımların hukuki boyutu ve paylaşılan içeriklerin kaldırılması, engellenmesi hususu tartışılıyor.

Avukat Gizem Gonce, 12punto için kaleme aldığı "TikTok’u yasaklamanın hukuki dayanağı var mı?" başlıklı yazısında TikTok dünyasına dair merak edilenleri ve TikTok'un bazı ülkelerde hangi gerekçelerle yasaklandığını açıkladı.

İşte o yazı:

Öncelikle TikTok uygulamasının tanımını ve uygulama alanlarını, engelleme yapan ülkeleri anlatarak akabinde hukuki boyutu hakkında bilgi vermeye çalışacağım.

Şöyle ki; TikTok ya da Çin'de kullanılan adı ile “Douyin”, Musical.ly bazında yaratılan, video oluşturma ve paylaşmanın yanı sıra kullanıcılara canlı yayın imkânı tanıyan bir sosyal medya uygulamasıdır. 2016 yılının eylül ayında ByteDance tarafından uygulama kullanıcıların hesap oluşturmak ve kaydolmak suretiyle kullanımlarına sosyal medya üzerinden başlanmıştır.

Asya bölgesinde kısa video paylaşım platformunda lider olan ve birçok ülkeye de yayılmış olan uygulama, kısa süreli müzik videoları kapsamında günümüzde en hızlı büyüyen uygulama haline gelmiştir.

Kullanıcılara; müzikal, dans, komedi, oyunculuk, dudak senkronizasyonu ve diğer türlerde, kısa videolar üretmesine olanak sağlamıştır. İşbu uygulama son edinilen bilgilere göre 150 ülkede 1 milyar kullanıcı barajını aşmıştır. Sosyal medya platformu, dans, komedi ve eğitim gibi türlerde on beş saniye ile üç dakika arasında değişen çeşitli kısa biçimli videolar üretmek için kullanılmaktadır.

TikTok, 2016 yılının eylül ayında Çin pazarında piyasaya sürülen Douyin'in uluslararası bir versiyonu olarak kabul edilmektedir.

Akabinde TikTok, 2017 yılında Çin anakarası dışındaki çoğu pazarda iOS ve Android için piyasaya sürülmüştür. 2 Ağustos 2018 tarihinde başka bir Çin sosyal medya hizmeti olan musical.ly ile birleştikten sonra dünya çapında kullanılabilir hale gelmiştir.

2016 yılında gerçekleşen lansmandan bu yana TikTok/Douyin, Doğu Asya, Güney Asya, Güneydoğu Asya, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye, Rusya ve dünyanın diğer bölgelerinde hızla popülerlik kazanmıştır. 2022 yılı ocak ayı itibarıyla, TikTok dünya çapında 2.2 milyardan fazla mobil indirmeye ulaşmıştır.

TikTok mobil uygulaması, kullanıcıların genellikle arka planda müzik içeren ve hızlandırılabilen, yavaşlatılabilen veya bir filtreyle düzenlenebilen kısa videolar oluşturmasına olanak tanımaktadır. Ayrıca kullanıcılar fon müziğinin üzerine kendi seslerini de ekleyebilmektedirler. Videoyu TikTok veya diğer sosyal platformlarda başkalarıyla paylaşmak üzere yüklemeden önce 15 saniyelik bir hız ayarlamalı video kaydedebilir. Ayrıca kullanıcılar tarafında popüler şarkılara kısa dudak senkronizasyonu videoları da çekilebilmektedir.

TikTok'da videoyu kolayca indirmek mümkündür. Ancak uygulama kullanıcılara bu özelliği kapatma hakkı da tanımaktadır. Paylaşmak butonu ile Tiktok'dan videoyu kolayca diğer sosyal ağlarda, anlık mesajlaşmalarda paylaşım ve hikâye olarak paylaşmak mümkündür. TikTok'ta hesap açmak için Facebook, Twitter, Apple ID ve Google Hesabı kullanılabilir.

TikTok otomatik olarak kullanıcıya bir "user" hesabı verir, kullanıcı da bu hesapa parola, posta, sosyal medya adresleri ve başka bilgiler ekleyebilir. TikTok'taki "Sizin İçin" sayfası, kullanıcılara uygulamadaki etkinliklerine göre önerilen bir video akışıdır. İçerik, bir kullanıcının beğendiği, etkileşimde bulunduğu veya aradığı içeriğe bağlı olarak TikTok'un yapay zekası (AI) tarafından oluşturulmuştır.

Kullanıcılar ayrıca sık kullanılanlara eklemeyi veya kendi sayfalarındaki videolarda "ilgilenmeyenleri" seçmeyi seçebilirler. TikTok, kullanıcının beğendiği içeriği, onların da beğeneceği videoları sağlamak için birleştirir.

TikTok politikası gereği kullanıcılar ve içerikleri filtrelenerek yalnızca 16 yaş ve üzerindeyse "sizin için" sayfasında gösterilebilir. 16 yaşından küçük kullanıcılara "sizin için" sayfası, sesler sayfası veya herhangi bir hashtag altında videolar görünmemektedir. Uygulamanın birçok özelliği bulunmaktadır.

Öncelikle uygulamanın "tepki" özelliği, kullanıcıların belirli bir videoya tepkilerini filme almalarına olanak tanır. Bu, ekranın etrafında hareket edebilen küçük bir pencereye yerleştirilir. "Düet" özelliği, kullanıcıların bir videoyu başka bir videonun yanına çekmesine olanak tanır.

Kullanıcıların henüz yayınlamak istemedikleri videolar "taslaklarında" saklanabilme hakları da bulunmaktadır. Kullanıcının "taslaklarını" görmesine ve uygun bulduğunda yayınlamasına izin verilir. Uygulama, kullanıcıların hesaplarını "özel" olarak ayarlamasına olanak tanır.

'TİKTOK TARAFINDAN ENGELLENİR'

Uygulamayı ilk indirirken, kullanıcının hesabı varsayılan olarak herkese açıktır. Kullanıcı bu durumu ayarlarından özel olarak değiştirilebilir. Özel içerik TikTok tarafından görünür durumda kalır, ancak hesap sahibinin içeriklerini görüntüleme yetkisi olmayan TikTok kullanıcıları tarafından engellenir. Kullanıcılar ayrıca belirli videoları "genel", "yalnızca arkadaşlar" veya "özel" olarak ayarlayabilme hakkına sahiptirler.

Kullanıcıların ayrıca, hesabın içeriğine bağlı olarak, spam veya uygunsuz olup olmadığını bildirmelerine izin verilmektedir. TikTok'un "Ebeveynler İçin" altındaki destek merkezinde, ebeveynlere çocukları için uygunsuz içeriğin engellenebileceği ve bildirilebileceği konusunda güvence verilmektedir.

Kullanıcılar diğer kullanıcıları takip ettiğinde, "sizin için" sayfasının solunda bir "takip" sayfası bulunmaktadır. Bu sayfa yalnızca bir kullanıcının takip ettiği hesaplardaki videoları görmek için bir sayfadır.

Kullanıcılar uygulama sayesinde ayrıca doğrudan mesajlaşma ile arkadaşlarına video, emoji ve mesaj gönderebilir. Uygulamada olumsuz durumların kullanıcılar tarafından önüne geçmek için engelleme özelliği de bulunmaktadır.

TikTok, kullanıcının yorumlarına dayalı bir canlı yayın oluşturma özelliği de içermektedir.

İnflucerler genellikle uygulamanın "canlı" özelliğini kullanmaktadırlar. Bu özellik uygulamanın kuralları doğrultusunda yalnızca en az 1.000 takipçisi olan ve 16 yaşından büyükler için geçerlidir. 18 yaşından büyükse, kullanıcının takipçileri daha sonra parayla değiştirilebilecek sanal "hediyeler" gönderme hakları bulunmaktadır.

'AİLE GÜVENLİĞİ MODU GELİŞTİRİLDİ'

2020 yılı itibarıyla uygulamanın en yeni özelliklerden biri de "Sanal Öğeler"dir. Uygulamaya bu özellik eklenmesi akabinde birçok güzellik şirketi ve markası bu özelliğe katılmak ve reklamını yapmak için bir TikTok hesabı oluşturmuştur.

TikTok, ebeveynlerin çocuklarının dijital refahını kontrol edebilmeleri için 2020 yılı şubat ayında bir "aile güvenliği modu" geliştirmiştir.

'TİKTOK'UN YASAKLANMA NEDENLERİ...'

Birçok ülke tarafından TikTok uygulaması yasaklanmıştır. Ülkelerin uygulamayı yasaklama sebepleri ise şu şekildedir;

Birleşik Devletler; ABD Başkanı Donald Trump, 1 Ağustos 2020 tarihinde TikTok'u yasaklayacaklarını açıklamıştır. Trump, Çinli çok uluslu şirket Tencent'in sahip olduğu WeChat uygulamasına karşı da benzer bir karara imza atmıştır. Akabinde 2021 yılı haziran ayında Başkan Biden, Trump yönetiminin TikTok üzerindeki yasağını iptal eden bir icra emri imzaladı ve bunun yerine Ticaret Bakanı'na uygulamayı ABD ulusal güvenliğine tehdit oluşturup oluşturmadığını belirlemek için araştırılmasını istemiştir.

Hindistan; TikTok, 223 diğer Çin uygulamasıyla birlikte 29 Haziran 2020'de Elektronik ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı tarafından Hindistan'da tamamen yasaklanmıştır. Yasak Ocak 2021'de kalıcı hale getirilmiştir. Şubat 2021'de TikTok, yasak nedeniyle Hindistan'da 2.000'den fazla işi durduracağını belirtmiştir. Endonezya ve Bangladeş; TikTok, Endonezya ve Bangladeş'te farklı üslerde aralıklı olarak engellenmektedir.

TİKTOK HANGİ ÜLKEDE NEDEN YASAKLANDI?

Pakistan; 11 Ekim 2020'de Pakistan, hükûmetleri tarafından platformdaki içerikle ilgili sorunlara uymadığı için sosyal medya platformunu yasaklamıştır.

Türkiye; Tiktok'a 8 Şubat 2023 akşamı ila 9 Şubat 2023 sabahı kısa süreli olarak Türkiye'de erişim yasaklanmıştır. Çoğu kaynak, kesintinin Gaziantep-Kahramanmaraş depremleri hakkında manipülasyon yapılmasını engellemek için konulan bir erişim yasağı olarak değerlendirilmiştir.

TikTok kullanıcılarının paylaşımları arasında sosyal düzene, toplum ahlakına, örf ve adet kurallarına aykırılık olması halinde birtakım yasaklar uygulanmaktadır. TikTok'ta başka bir kullanıcının telif hakkınızı ihlal ettiğini düşünüyorsanız sorunu çözmek için doğrudan kullanıcıyla iletişime geçilebileceği gibi alternatif olarak, ihlal ettiği öne sürülen içeriğin TikTok'tan kaldırılmasını talep etmek için Telif Hakkı İhlali Raporu gönderme hakkınız bulunmaktadır.

TikTok topluluk kuralları ihlali noktasında içeriklerin kaldırması işleminin nasıl yapılacağı son dönemde merak konusu haline gelmiştir. Şöyle ki; Her yaşta kullanıcıya sahip olan Tiktok üretilen içerikler ile ilgili bazı kurallar koymaktadır. Bu kurallara uyulmadığı durumlarda veya kullanıcıların kural ihlali yapması durumunda ihlal yenmekte ve videolar kaldırılmaktadır. Fakat bazı durumlarda ihlal yapılmasa da videoların kaldırılması söz konusu olabilmektedir.

'TİKTOK ÇÖZÜM SUNUYOR'

Böyle durumlarda Tiktok çözüm sunmaktadır. Bu çözüm ise geri bildirim işlemi ile ihlalin kaldırılmasıdır. İçeriklerin toplum kurallarına uygun olmasına da dikkat etmektedir. Tiktok üzerinden ihlal kaldırma işlemleri şu şekilde yapılmaktadır:

İlk olarak Tiktok hesabına giriş yapılması gerekmektedir. Daha sonra kullanıcılar açılan sayfada bildirimler kısmına gelmesi gerekmektedir. Burada ihlal yiyen içerik ile ilgili geri bildirim bulunmaktadır. Bu bildirime tıklayan kullanıcılar çıkan ekranda itiraz gönder sekmesine tıklaması gerekmektedir. Daha sonra verilen talimatlar sırası ile takip edilmelidir.

Bunun dışında TikTok'ta ihlal kaldırmanın diğer yolu ise şekildedir:

Tiktok içerisinde ihlal yiyen video bulunarak ayrıntılar seçeneğine dokunmak gerekmektedir. Daha sonra itiraz gönder seçeneği tıklanmalıdır. Yine verilen talimatlar takip edilmelidir. İtiraz süresince içeriğin silinmemesi gerekir. Kullanıcıların haklı bulunması halinde videoda ihlal kaldırılacaktır.

TikTok uygulamasında kullanıcılara karşı aydınlatma ve açık rıza yükümlülüklerinin uyulması noktasında düzenleme bulunmaktadır.

'HUKUKİ PROBLEMLER GÜNDEME GELMEKTEDİR'

Şöyle ki; TikTok uygulamasıyla ilgili kullanıcıların paylaşımları ile birtakım hukuki problemler gündeme gelmektedir. Güncel kullanımlara bağlı olarak hukuk problemler şu şekilde özetlene bilinir; Veri gizliliği ve güvenliği, içerik denetimi, telif hakkı ihlalleri, reklamların denetimi ve düzenlemesidir. TikTok’u hukuki sorumluluklarını yerine getirmesi ve kullanıcıların güvenliğini sağlaması için düzenleyiciler, kullanıcılar veTikTok şirketi arasında iş birliği sağlanmaktadır.

'CEZA DAVALARI AÇILABİLMESİ MÜMKÜNDÜR'

Uygulamanın genç kullanıcıları uygunsuziçeriğe maruz bıraktığı, hassas tüketici bilgilerine erişme ihtimalini açıklamadığı, “alkol, tütün ve uyuşturucuyu tasvir eden; cinsel içerik, çıplaklık ve müstehcen temalar ve yoğun küfür” gibi çeşitli uygunsuz içerikleri teşvik ettiği iddialarıyla açılan hukuk davaları ile ilgili Cumhuriyet Başsavcılıkları'nda başlatılacak suç duyuruları ile ceza davaları açılabilmesi mümkündür.

Ayrıca kullanıcılar tarafından içeriklerin ahlak ve adaba aykırı olması, Türk Ceza Kanunu kapsamında suç oluşturan bir eylemde bulunulduğunun tespit edilmesi, kişilerin onur ve saygınlığını zedeleyecek düzeyde içerikler üretilmesi halinde toplumda zarar gören kişiler tarafından ilgili Sulh Ceza Mahkemesi hakimliğine başvuruda bulunularak internet sitesinin “Erişimin Engellenmesi” talep edilebilinmektedir.

Haber Kaynağı : 12punto