Reklam Kurulu’ndan tüketiciyi aldatan reklamlara ceza yağmuru

Ticaret Bakanlığı, Reklam Kurulu'nun 15 Mayıs’ta gerçekleştirdiği toplantıya ilişkin detayları kamuoyuyla paylaştı. Açıklamaya göre, toplantıda incelenen 65 dosyadan 56’sı reklam mevzuatına aykırı bulundu. Bu dosyalarla ilgili durdurma kararı alındı ve toplamda 10 milyon 495 bin 800 lira idari para cezası kesildi. Ayrıca tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi amacıyla 5 dosyada erişim engeli tedbiri uygulanmasına karar verildi.

Bakanlığın açıklamasında, sadece mayıs ayına ilişkin değil, yılın ilk 5 aylık dönemine dair genel tabloya da yer verildi. Buna göre, Kurul 2025’in ilk beş ayında toplam 736 dosya üzerinde değerlendirme yaptı. 661 dosyada aldatıcı reklam ya da haksız ticari uygulama tespit edilmesi üzerine durdurma kararları alındı ve toplam 125 milyon 281 bin 151 lira tutarında idari para cezası kesildi.

Mayıs ayındaki toplantının odak noktalarından biri de internet üzerinden yapılan alışverişlerde karşılaşılan bazı dijital manipülasyonlar oldu. Kurulun gündemine giren uygulamalarda, tüketicilerin rasyonel karar alma süreçlerini etkileyebilecek şekilde tasarlanan internet ara yüzleri incelendi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Kurulun mayıs toplantısının ana gündem başlıklarından birisini, elektronik ticaret platformları üzerinden gerçekleştirilen mağaza takipçi sayıları, ürün favorileme/sepete ekleme, soru sorma, değerlendirme gibi internet sitesi/mobil uygulama içi özellikler ile internet siteleri üzerinden gerçekleştirilen harita uygulamalarında bulunan işletmelere ilişkin olarak tüketiciler tarafından yapılan yorumları ve uygulama mağazalarında yer verilen indirme sayıları ile yorumları manipüle eden, dolayısıyla tüketicilerin normal işleyiş içinde karşılaşma ihtimallerinin düşük olduğu şirketleri, uygulamaları veya mal ve hizmetleri ön plana çıkarma, bunlarla ilgili gerçek deneyimlere aykırı yorumları yayınlatmaya yönelik tanıtımlar oluşturmuştur."

Açıklamada, bu tür manipülatif tanıtımlarla tüketicilerin satın alma eğilimlerini yönlendiren 6 firma hakkında yaklaşık 3,5 milyon lira idari para cezası uygulandığı ve ilgili reklamların durdurulduğu, ayrıca bu firmalara ait internet sitelerine erişim engeli getirildiği belirtildi.

Kurulun değerlendirmeye aldığı bir diğer önemli konu ise video paylaşım platformlarında kullanıcıları yanıltıcı şekilde sunulan abonelik teklifleri oldu. Bir video sitesinde, abonelik paketlerinden birinin önceden seçili halde sunulması ve “1 ay boyunca '0' lira ödeyerek deneyin” seçeneğinden faydalanmak için kredi kartı ya da banka kartı bilgilerinin zorunlu tutulması gibi uygulamalar gündeme alındı. Ayrıca mobil uygulamalarda yer alan “2 ay ücretsiz” seçeneği ile tüketiciyi yanıltan ara yüz tasarımları da denetim kapsamına alındı.

Bu kapsamda yapılan değerlendirmede, şu ifadelere yer verildi:

"Yürütülen inceleme neticesinde, tüketicilerin normal şartlar altında taraf olmayacağı işlemleri yapmalarına yol açacak söz konusu ara yüz tasarımları ile abonelik paketlerinin 'ücretsiz deneme' şeklinde sunulmasına karşın tüketicilerin ödeme şekillerine ilişkin bilgilerinin kaydedilmesi karanlık tasarım olarak değerlendirilmiş ve firma hakkında söz konusu ticari uygulamaların durdurulmasına ve idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir."

Haber Kaynağı : AA