Zelenski’den Erdoğan’a Kiev daveti

Ukrayna ile Türkiye arasındaki diplomasi trafiği yeniden hız kazanıyor. Ankara ile Kiev hattında savaşın başlangıcından bu yana sürdürülen temaslar, hem ikili ilişkiler hem de bölgesel barış çabalarını kapsayan pek çok başlık içeriyor.

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Neriman Dzheilal, 4 Ağustos’ta RBK-Ukrayna haber ajansına verdiği demeçte, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Kiev’e davet ettiğini söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce ilk kez 3 Şubat 2022’de, savaşın başlamasından haftalar önce Zelenski ile Kiev’de görüşmüş, ardından Ağustos 2022’de de Lviv’i ziyaret etmişti.

KRİTİK GÜNDEM: TİCARET ANLAŞMASI

Dzheilal’e göre, ziyaretin gündemindeki en kritik başlıklardan biri, uzun süredir beklenen Türkiye-Ukrayna Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) karşılıklı olarak onaylanması olacak. İki ülke arasında STA müzakereleri ilk kez 2007 yılında başlatılmış, ancak kapsamlı tarife indirimleri ve sektörel hassasiyetler nedeniyle süreç uzun yıllar sürüncemede kalmıştı. Taraflar nihayet 3 Şubat 2022’de, yani Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik kapsamlı işgalinden sadece üç hafta önce, anlaşmayı imzalamıştı.

Türkiye, Ağustos 2024 itibarıyla STA’yı onaylayarak yürürlüğe sokmaya hazır olduğunu ilan etti. Ancak Ukrayna tarafı, savaş koşulları ve iç siyasi gündem nedeniyle henüz anlaşmayı parlamentoda onaylamadı. Yine de Kiev yönetimi, Avrupa Birliği (AB) ile derinlemesine ekonomik entegrasyon politikası çerçevesinde Türkiye ile STA’yı stratejik bir adım olarak görmeye devam ediyor.

Anlaşma, Türk sanayi ürünlerinin yaklaşık yüzde 93,4’ü ile tarım ürünlerinin yüzde 7,6’sı üzerindeki ithalat vergilerinin kaldırılmasını öngörüyor. Bu kapsamda, makine, otomotiv yan sanayi, tekstil, mobilya ve beyaz eşya gibi sektörler, Türkiye için önemli ihracat avantajları elde edecek. Ukrayna ise özellikle tarım ürünleri, hammadde ve metal girdilerindeki gümrük indirimiyle Türk pazarına daha kolay erişim sağlamayı hedefliyor.

Uzmanlara göre anlaşmanın onaylanması, iki ülke arasındaki yıllık ticaret hacmini kısa vadede 10 milyar dolar seviyesine, orta vadede ise 15 milyar dolara çıkarma potansiyeli taşıyor. Ayrıca anlaşma, Ukrayna'nın savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinde Türk yatırımlarını çekmesi açısından da kilit bir kaldıraç olarak değerlendiriliyor.

SON ZİRVEDEN ÇIKAN SONUÇLAR

Kyiv Post’ta yer alan habere göre, görüşmelerde ayrıca, Türkiye'nin Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı sonlandırmaya yönelik arabulucuk faaliyetleri de ele alınacak. 

Türk yetkililer, 28 Temmuz’da Türkiye’nin, Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek için iki ülke heyetleri arasındaki barış görüşmelerine yeniden ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu duyurdu. 

İstanbul’da 23 Temmuz’da gerçekleşen Rusya-Ukrayna barış görüşmelerinde, yaklaşık 1200 esirin karşılıklı olarak takas edilmesi konusunda mutabakata varıldı. Ayrıca 3 bin Ukraynalı askerin cenazesinin teslimi ve 24-48 saatlik geçici ateşkeslerle cephe hattından yaralı ve ölülerin tahliyesi önerildi.

Rusya, çatışmaların sona ermesi için Ukrayna ordusunun işgal altındaki bölgelerden çekilmesini veya seferberlik ve dış askeri yardımların durdurulmasını şart koştu. Kiev ise ön koşulsuz ateşkes ve Zelenski ile Putin arasında doğrudan liderler zirvesi yapılmasında ısrarcı. Ukrayna, bu zirveye Erdoğan ve Trump’ın da katılmasını önerdi.

PUTİN-ZELENSKİ GÖRÜŞMESİ

Ukrayna tarafı, herhangi bir ön şart koşulmaksızın derhal ateşkes ilan edilmesini ve Zelenski ile Putin arasında doğrudan bir 'liderler zirvesi' düzenlenmesini talep ediyor, ancak Rus tarafı buna karşı çıkıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yardımcısı Vladimir Medinski, Putin-Zelenski zirvesinin ancak ciddi hazırlıkların ardından gerçekleşebileceğini belirtti. 

Medinski, "Zirvede hangi konuların görüşüleceği ve hangi şartlarda düzenleneceği netleştirilmeden liderler düzeyinde bir toplantının gerçekleşmesi mümkün değil" dedi ve ayrıca, böylesi bir zirvenin, ‘savaşın sonunu simgeleyen bir dönüm noktası’ olması gerektiğini belirtti.

Öte yandan, taraflar arasındaki görüş ayrılıklarına rağmen, insani konularda ilerleme sağlandı ve müzakerelerin dördüncü turunun yapılması için zemin oluşturuldu.

Türkiye, barış sürecinde hem diplomatik arabulucu hem de insani kolaylaştırıcı rolünü sürdüreceğini açıkladı.

Haber Kaynağı : 12punto