Tüketici haklarını düzenleyen temel ilkeler nelerdir?

Tüketici haklarını düzenleyen temel ilkeler...

6502 sayılı 'TÜKETI·CI·NI·N KORUNMASI HAKKINDA KANUN’un dördüncü maddesinde sekiz fıkra halinde düzenlenmiştir. Anlaşılması kolay olsun diye sekiz  fıkrayı on ilke olarak açıklamaya çalıştım.

Birinci ilke:

Bu kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözles¸meler ile bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklügˆünde, anlas¸ılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir s¸ekilde düzenlenir. Bunların bir nüshası kâgˆıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilir. Birinci ilkenin uygulama kuralları şunlardır.

a-Sözleşmeler ve bilgilendirme yazıları, oniki puntodan küçük olamaz.

b-Sözleşmeler anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir biçimde yazılmalıdır. 

c-Yazılanların bir nüshası kâgˆıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilir.

Kalıcı veri saklayıcısı nedir?

Kalıcı veri saklayıcısı; tüketicinin gönderdiği veya tüketiciye gönderilen bilginin, amacına uygun olarak makul bir süre incelenmesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza gibi araçlar. 

İkinci ilke: 

Sözles¸mede bulunması gereken s¸artlardan bir veya birkaçının bulunmaması durumunda, eksiklik sözles¸menin geçerliligˆini etkilemez. Bu eksiklik sözles¸meyi düzenleyen tarafından derhâl giderilir. (65/4)

Üçüncü ilke: 

Sözles¸mede öngörülen kos¸ullar, sözles¸me süresi içinde tüketici aleyhine degˆis¸tirilemez. (65/4)

Dördüncü ilke:

Tüketiciden; kendisine sunulan mal veya hizmet kapsamında haklı olarak yapılmasını bekledigˆi ve sözles¸meyi düzenleyenin yasal yükümlülükleri arasında yer alan edimler ile sözles¸meyi düzenleyenin kendi menfaati dogˆrultusunda yapmıs¸ oldugˆu masraflar için ek bir bedel talep edilemez. (65/4)

Beşinci ilke:

Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kurulus¸lar ve kart çıkaran kurulus¸lar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise tüketiciden faiz dıs¸ında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilis¸kin usul ve esaslar Bakanlıgˆın görüs¸ü alınarak bu kanunun ruhuna uygun olarak ve tüketiciyi koruyacak s¸ekilde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenir. (65/4)

Altıncı ilke: 

Bu kanunda düzenlenen sözles¸melere istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilis¸kin bilgilerin, sözles¸menin eki olarak kâgˆıt üzerinde yazılı s¸ekilde tüketiciye verilmesi zorunludur. Uzaktan iletis¸im aracıyla kurulan sözles¸melerde ise, bu bilgiler kullanılan uzaktan iletis¸im aracına uygun s¸ekilde verilir. Bu bilgilerin tüketiciye verildigˆinin ispatı sözles¸meyi düzenleyene aittir. (65/4)

Yedinci ilke: 

Tüketicinin yapmıs¸ oldugˆu is¸lemler nedeniyle kıymetli evrak niteligˆinde sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak s¸ekilde senet düzenlenebilir. Dördüncü madde hükümlerine aykırı olarak düzenlenen senetler tüketici yönünden geçersizdir. (65/4)

Sekizinci ilke:

Tüketici is¸lemlerinde, tüketicinin edimlerine kars¸ılık olarak alınan s¸ahsi teminatlar, her ne isim altında olursa olsun adi kefalet sayılır. Tüketicinin alacaklarına ilis¸kin kars¸ı tarafça verilen s¸ahsi teminatlar digˆer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça müteselsil kefalet sayılır. (65/4)

Dokuzuncu ilke:

Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, tüketici is¸lemlerinde biles¸ik faiz uygulanmaz. (65/4)

Onuncu ilke:

Bu Kanun tüm düzenlemeleri yönünden katılım bankalarını da kapsar. Uygulama, kâr payı dikkate alınarak yapılır. (65/4)

Sonuç:

Bilinçli tüketicinin etkin ve verimli şekilde örgütlenmesi çok önemli bir toplumsal güçtür. Tüketiciyi ekonomik sömürücülere aç gözlü vurgunculara, enflasyona, pahalılığa karşı koruyacak en etkin güç etkin örgütlenmiş bilinçli tüketici gücüdür. Şimdiki örgütlenme yeterli değildir etkin değildir.