Cadı avının kazanı: İltisaklı olmak!

''İltisak'' sözcüğünün kökü ''Yapışmak'' sözcüğünün Arapçasından geliyor. Bu türetilmiş haliyle ''bitişik'', ''iliştirilmiş'' veya ''ilişkili'' anlamında kullanılıyor. Güvenlikçi zihniyetin anlam dünyasında suça ''doğrudan dahil olmasa da suçun failleriyle ilintili'' biçiminde çınlıyor. Bu meseleyi ele alacağız. Ama önce birkaç noktaya değinelim. 

KAVRAMLAR TEHLİKELİDİR   

Kavramlarla oynamak tehlikelidir. Kavramdan beklenen şey, ''efradını cami ağyarını mani'' bir tanımla sınırlanan bir alana sahip olup bu alan içindeki nesnelerin tümünü kavrayabilmesi ve bu alanın dışındakilere uygulanamamasıdır. Örneğin, suçlu kavramı, modern hukuk anlayışına göre, kanunda tanımlanmış suçu işlediği adil yargılanmayla sabit bulunmuş kişileri kapsamalıdır. 

Modern hukuk anlayışı, kişinin suçluluğu ispatlanana kadar o kişiyi masum addeder. Dahası, suçluluğun ispatında adil yargılanma ilkesini şart koşar. Bu ilkenin birçok farklı yansıması da söz konusu elbette. Söz gelimi, deliller hukuka uygun toplanmalı. Diğer bir deyişle, zehirli ağacın meyvesi de zehirlidir ilkesi gereği, hukuksuz toplanmış delillerin muhakemeyi sağlıklı bir yere götürmeyeceği anlayışı hakimdir. Bir başka örnek, silahların eşitliği ilkesidir. Ceza muhakemesinde silahların eşitliği ilkesi gereği, tarafların delil toplama imkanlarının eşitliğini sağlamak konusunda devletin sorumluluğu büyüktür. 

İSPAT KÜLFETİNDE KURTULMANIN BEDELİ: 'İLTİSAKLI' SAYILMA TEHLİKESİ 

Gördüğünüz üzere, modern hukuk anlayışı iddia makamını hayli zor bir duruma sokmuştur. Savcı, şüpheli veya sanık lehine de delil toplamalı, hukuka aykırı toplanmış delillere rağbet etmemeli, her türlü şüpheden münezzeh bir sonuca ulaşmaya çabalamalıdır. Ceza muhakemesinde hakim de sanık lehine tüm şüpheli durumları irdeleyip hükme varmalıdır. Amiyane tabirle, ''ölme eşeğim ölme!'' Ne kadar yorucu, değil mi? Korkunç bir ispat külfeti var, değil mi?

Ceza muhakemesini ve kolluk kuvvetlerini bu külfetten kurtarmak istemişiz. Yepyeni bir kavramı ceza hukukuna sokmuşuz. Kanunda sıralanan suçlar bizi kesmemiş. Suçu esnetmek de bizi zora sokmuş, özellikle AİHM'de. O zaman çözüm ne? Modern hukuk anlayışını göz göre göre çiğnemek olmaz.

Özellikle terörle mücadelede modern hukuk anlayışının devletleri zora sokması sonucu, bu ''iltisaklı olma'' fiiline yaslanmak karlı görünmüş. Bakınız... Günümüz teknolojisi sayesinde devletin haber alma kabiliyeti inanılmaz artmış. Ne var ki, istihbari faaliyetlerle elde edilen deliller modern hukuk anlayışına göre ceza muhakemesinde yasaktır. Devletin gözü kulağı gerçekleri bildiği halde yargı, Tanrıça Themis gibi, gözünü kapalı tuttuğundan ''bu gerçekler'' muhakemeye giremiyor. Bu çıkmazdan kurtulma ümidiyle suç olarak tanımlanmış eylemleri işlemeyen fakat bu eylemleri işleyen kişilerle şu veya bu ölçüde irtibatta olan kişileri  bu eylemlerin failleriyle ''iltisaklı oldukları'' gerekçesiyle yargılama imkanı yaratılmış. 

BAZI SUÇLARDA: ZAMAN, MEKAN VE 'TANIDIK' HER ŞEY 

İltisaklı olmak tehlikeli bir vasıf. Terörle iltisaklı olmanın sınırları nedir? Bu sınırları nasıl çizeceğiz? Tarih sınırlaması mı? Örneğin, terörle iltisaklı olmayı iptal edecek başka iltisaklı olma halleri var mı? Terör örgütleriyle 3 birim iltisaklı olanların devletle 3 birim iltisaklı olması durumunda bunlar birbirini götürecek mi? Modern hukuk anlayışına karşı bir hile yapalım derken hukuk falan kalmadı ortada. Artık pek çok kişi birbiriyle iltisaklı... Yeterince güçlü kişiyle iltisaklıysanız özgürsünüz. Yanlış kişilerle iltisaklıysanız; muhakkak ki iltisaklısınız. Hele hele yanlış zamanda iltisaklı olmuşsanız vay halinize. Oturun oturduğunuz yerde. Evden çıkmayın. Belki iltisaksız özgür olursunuz.