2025 Bütçesi: Yüksek borçlanma, yüksek vergi, yüksek zam ve yoksulluk bütçesidir

Bilindiği gibi merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma süreci Orta Vadeli Programla başlar. Orta Vadeli Program; Kalkınma Planları, Stratejik Planlar ve genel ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak hazırlanır. OVP; Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğindedir.

Gerek OVP gerek 2025 bütçesinde; ekonomik istikrar, enflasyonu tek haneye düşürme, fiyat istikrarı, finansal istikrar, Ar-ge, kayıt dışılığın azaltılması ve sürdürülebilir büyüme gibi klasik içi doldurulmamış söylemler tekrarlanmış. Ancak; içinde kalkınma, istihdam, halkça bölüşüm, gelir adaletinin düzeltilmesi, vergide adalet gibi olmazsa olmaz ilkeler ve düzenlemeler yok.

Aslında gerek OVP, gerek 2025 bütçe tasarısı incelendiğinde yüksek borçlanma ve yüksek vergi bütçesi olduğu görülecektir.

Aslında bu OVP ve 2025 bütçesinin sahibi Cumhurbaşkanıdır. Hemen söylemek isterim bu OVP ve bütçe gerçekçi değil, hayal bile kurulamamış. Bu OVP ve 2025 bütçesini  kısaca özetlemek gerekirse;

-Bu bütçenin % 37’si borçlanmadır.

-Borçlanma tutarı 1 trilyon 930 milyar değil, 5 trilyon 200 milyardır.

-Toplanması, salınması ve alınması gerekirken vazgeçilen vergi toplamı 2 trilyon 777 milyar TL.

-2024 yılından da toplanması ve alınması gereken vergilerden 2 trilyon 2 milyar TL vazgeçilmişti. Bütçede 100 milyar TL tasarruf yapacağız diye tüm ürünlere zam yapıp yüksek vergileri neden aldılar?

-2024 bütçesinde siyasi iktidar, büyüme oranını % 4,5 olarak belirlemişti, % 3,5’a çekilmiş yani büyümemişiz , küçülmüşüz.

-2025 bütçesinde büyüme hedefi %4,  bu oran büyümeyeceğiz ya da küçülmeye devam edeceğiz anlamındadır.

-2024’de işsizlik oranı %9,3 hedeflenmişti. 

2025 yılında işsizlik daha da artacak, %9,6 olarak belirlenmiş bu iki yılın da işsizlik oranları gerçekçi değil, reel işsizlik bu oranların en az iki katıdır.

- 2025 Merkezi Yönetim Bütçesi Tasarısında, kamu kesimi genel kamu dengesi GSYH’nın, yüzde 2,7 açık vermesi beklenmesine rağmen; daha şimdiden yüzde 2,9 açık vereceği öngörülüyor.

- Genel yönetim bütçe dengesi yani bütçe açığı 2025 yılı için GSYH’nın % 3,1’i olarak belirlenmiş ancak bu da doğru değil. Borçlanma oranının % 37 olduğu bir durumda, belirlenen açığın gerçekçi olmadığı anlaşılmaktadır.

2025 bütçesinde;  gelirdeki artış % 41,2 olarak öngörülmesine rağmen ücretlilerdeki.. artış % 29,8  olarak belirlenmiştir. Bunun anlamı ücretlilerin daha da yoksullaşacağı ve fakirleşeceğidir.

-Personel giderlerinin GSYH payı 2024 yılında % 6,1 iken, 2025 yılında % 5,7’ye düşecektir. Bu durumda ücretlilerin yoksullaşacağına dair diğer bir göstergedir.

Gerek OVP, gerek 2025 Bütçesinin hiçbir sosyal, ekonomik öngörü ve verileri gerçekçi değil. yoksul, fakir, emekli  ve ücretliden, sermayeye transfer bütçesidir.

Siyasi iktidarın bir kez daha ayakta kalması için yüksek vergi, yüksek zam ve yüksek borçlanmaya baş vurduğu, asla üretimi, sanayileşmeyi, yatırımları hedeflemeyen bir bütçedir. Hepinizin bildiği gibi yüksek borçlanma, yüksek vergiyi ve zamları getirir. Bunun anlamı en safiyane söylemle ekonominin batması ve iflasıdır.

Prof. Dr. Duran Bülbül