Giderayak 200 milyon TL'lik ihaleler

Daha önceki yazımızda Tuzla Belediyesinin seçim öncesinde son derece hızlı ve mevzuata aykırı bir şekilde yaptığı ihalelerden bahsetmiştik. Maalesef seçimde kaybedeceğini hisseden pek çok belediye benzer şekilde çok sayıda ihale yaptı. Bu tür mevzuata açıkça aykırı ihaleler yapan belediyelerden bir diğeri de Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. Bu yazımızda Balıkesir Büyükşehir Belediyesinin seçim öncesinde yaptığı ihaleleri mercek altına alacağız.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28 inci maddesinde “Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” hükmü ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun uygulanabileceği karar altına alınmıştır.

5393 sayılı Kanunun “Gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri” başlıklı 67'nci maddesinde; 

“Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler; toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” denilmiştir. 

Söz konusu hükümle; öncelikle belediyelerde belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararıyla, belediyelere özgü bir takım (refüj ve kaldırım bakımı, fuar ve panayır, arıtma ve katı atık, kanal bakım ve temizleme, sayaç okuma ve sökme-takma, toplu ulaşım gibi) hizmetler için ihaleye çıkılmasına izin verilmektedir. 4734 sayılı Kanun ve 5018 sayılı Kanunla bu konuda daha sınırlı hizmetlerin ihale edilmesine izin verilirken Belediye Kanunuyla, belediyelerin görevleri de dikkate alarak daha farklı hizmetlerin ihale edilmesine izin verilmektedir. 

Yukarıdaki madde hükmünde de anlaşılacağı üzere gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmelerinde sayılan işler için belediye meclisinin kararı gerekmektedir

Bilindiği üzere yeni seçilen BELEDİYE BAŞKANLARI’NIN, 5393 sayılı Kanunun 41. maddesine göre belediyelerin “mahallî idareler genel seçimlerinden itibaren altı ay içinde” stratejik planlarını hazırlamaları gerekmektedir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 18 nci maddesinin b fıkrasında; “Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.” Görevi bulunmaktadır.

5393 sayılı Kanunun 67 nci maddesinde ki amaç; yeni seçilen belediye başkanına çıkaracağı stratejik plan yönetim tarzı ile seçim döneminde vaat ettiği projelerin kurumsal stratejilerini oluşturan 2024-2028 yılları stratejik planlarını uygulamasına imkan tanımaktır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin “Bütçe” başlıklı 5’inci maddesinde;

“İl özel idaresi, belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçesi, mali yıl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösteren, gelirlerin toplanmasına ve harcamaların yapılmasına izin veren bir meclis kararıdır.

“Bütçe kararnamesi ve bütçeyi oluşturan cetveller” başlıklı 30’uncu maddesinde;

“…

(3) Bütçeyi oluşturan cetveller;

h) Gelecek Yıllara Yaygın Yüklenmeleri Kapsayan Taahhütler (G) Cetveli” hükmü yer almaktadır.

Stratejik plan ve bütçe ilişkisi performans programları aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Bütçe hazırlık sürecine entegre edilen performans programları, idare bütçelerinin stratejik planlarda belirlenmiş amaç ve hedefler doğrultusunda hazırlanmasına yardımcı olmaktadır.

5393 sayılı kanunun 67’nci maddesi uyarınca belediye meclisinden izin alınmasını gerektiren gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri ve performans programında yer alan mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan projelere ilişkin yüklenmeleri kapsayan taahhütlerin Bütçe Kararnamesine ekli (G) cetvelinde yer alması gerekmektedir.

Bu mevzuat hükümlerine göre BALIKESİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NİN 31. 03.2024 tarihinde gerçekleşen mahalli idareler seçimine göre, 5393 sayılı Kanunun 67 nci maddesine göre “yıllara sari ihaleler” olup olamadığı incelendiğinde aşağıdaki tablo karşımıza çıkmaktadır.