Vergi yarındır, vergi gelecektir, vergi demokrasidir

Maliye tarihine baktığımızda, “temsilsiz vergileme olmaz” sözü tarihsel bir önem taşır. Bir dönem keyfi olarak konulan ve alınan vergiler bir dönemden sonra halkın isyanına ve başkaldırısına neden olmuş ve halk vergilerin halkı temsil eden parlamentonun izni ve onayı ile konulması halinde adil ve meşru olacağını ileri sürmüş ve bunun için mücadele etmiştir.

Mutlak monarşilerin yıkılması ile birlikte vergileme yetkisi kralın elinden alınarak başlangıçta kısmen de olsa parlamentoların yetkisine bırakılmıştır. Aslında vergileme yetkisinin parlamentoların yetkisine bırakılması aynı zamanda demokrasi mücadelesinin de başlangıcı olmuş ve vergilerin ancak haklın temsilcilerinin izni ve onayı ile konulması gerektiği kabul görmüştür.

Aslında vergilemenin tarihi bir demokrasi tarihidir. 

1215 tarihinde İngiltere’de krala karşı derebeylerinin ilan ettiği Magna Carta bildirgesi ilk özgürlük bildirgesi olarak kabul edilir. Bu hak 1689’da ilan edilen Haklar Bildirgesi’yle devletin bütün gelir ve giderleri kapsamına alıyor. 

Ülkelerin ve ülkemizin temel sorunu vergi bilinci ve vergi ahlakının düşük olmasıdır. 

Devletten kaçırılan her bir liralık vergi yurttaşların daha iyi bir ülkede yaşamasına, daha iyi hastanelerde tedavi olmasına, daha iyi okullarda okumasına, daha iyi refah koşullarına sahip olmasına engeldir.

Burada dikkat edilmesi gereken olay; temsilsiz vergi olmaz ilkesi kadar “ vergilemeden harcama olmaz” ilkesidir.

Bugün en önemli sorun vergi alma borç al vergi alma oy al anlayışı ekonomik sorunların en önemli nedenlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer bir neden ise parlamentoların veya siyasal iktidarların vergilemeden harcama yetkisine sahip olmasıdır.

Vergi salmadan, harcama yapmak devletin vergi açığından dolayı oluşan finansman açığını borçlanma veya para basma yoluyla karşılamasıdır. Bu da faiz yükünü artırmaktadır. Bu ise mali disiplin ve mali sorumluluk ahlakının yok olmasına neden olmaktadır.

Vergilemeden harcama yapmak, mali ve parasal disiplini bozmaktadır. Bu nedenle iktidarların anayasa anayasal olarak para ve maliye politikası konusunda yetkileri kısıtlanmalıdır. Vergileme bir anlamıyla egemenlik hakkıdır. Devletin, bu hakkı millet adına elinde bulundurması meşru bir haktır.  Ancak bunun anayasal bir çerçeveye oturtulması ve bu hakkın sınırsız olmaması gerekir. Vatandaşın rızası olmadan alınan vergiler yasal bir yetkiye dayanabilir. Ancak bunun meşruluğu tartışma konusudur.

Bu nedenle vergiler bir ülkenin yarınıdır, bugünüdür, geleceğidir. Bugünü korumak, yarını ve geleceği güvence altına almak istiyorsak alınan vergilerin sosyal ve ekonomik amacına uygun harcanması, yurttaşların da vergi ödeme bilincini yüksek tutarak vergilerini doğru ve zamanında ödemesi gerekir.

Çok ağır bir vergi konulması ve vergileme yetkisinin kötüye kullanılması halkın vergiye karşı tepkisini meşru kılar.  Vergi yetiştirilen yerde, yerde demokrasi de yetiştirilebilir. Fazla vergi almakta, vergisini zamanında ve doğru ödememek de hırsızlıktır. 

Eğer özgürlüğün saltanat sürmesini ve demokrasinin iktidar olmasını istiyorsak, vergilemenin tarihi özgürlük tarihidir. Vergilemenin tarihi demokrasinin tarihidir. Duran Bülbül