Bir deli bir kuyuya taş atar…

Yakından izlediğim, meslek etiğini önemsediğinden emin olduğum bir gazetenin eğitim sayfasındaki bir habere konu olduğumu görünce çok şaşırdım. Yıllar öncesinde çekilmiş, internetten alınmış bir fotoğraf, yanında bana ait olmayan açıklamalar ve gerçekle hiç ilişkisi olmayan iddialar. 

Haberi görünce şok oldum, ama bir yandan da bu kadarı da olabiliyormuş diye kendi kendime gülmeye başladım. Gazetenin genel yayın yönetmenini aradım, bari kilolu fotoğrafım kullanılmasaydı diye ironi yaptım. Öyle ya yıllarca o kadar uğraşıp kilo vermişim, basınımızın umurunda değil. İşin esprisi tabi. Bu duruma çok şaşırdığımı, bu kadar da olmaması gerektiği yönündeki düşüncelerimi kendisiyle paylaştım. Sonuçta ben de kenarından kıyısından gazetecilik mesleğine yakınım. Zamanında ciddi düzeyde bir gazetecilik eğitimi almış olup, yıllardan beridir de gazeteci yetiştiriyorum. Biz dersliklerde ne anlatıyoruz, yetiştirdiğimiz gazeteciler ne yapıyor diye de biraz sinirlenmedim değil doğrusu. 

Her neyse, sonuç tatlıya bağlandı. Tersi mümkün olmazdı zaten diye düşünüyorum. Ama bu arada haber o kadar ilgi çekmiş ki pek çok internet sayfası haberi anında vermeyi ihmal etmemişler. Ülkenin başka hiçbir gündemi yokmuşçasına bizim, gerçekle ilgisi olmayan haberimiz medyada büyük heyecan yaratmış, gazetecilerimiz bu önemli haberi atlamamak için yarışa girmişler. Ama hiçbiri haberin kaynağına ulaşıp da bilginin doğruluğunu teyit etme gereği bile duymamış. 

Medyamızın içerisinde bulunduğu ruh halini anlamaya çalışıyorum, ama bir yandan da düşünmeden yapamıyorum. Gazetecilik büyük sorumluluk isteyen bir meslek. Gazetecinin ham maddesi bilgi. Doğru iş yapabilmek için önce doğru bilgiye, gerekli, geçerli ve işe yarar bilgiye ulaşmak gerekir. Sentetik gıdalarla organik gıdalar arasındaki fark gibi. Sentetik gıda tüketirken belki ilk anda alacağımız damak tadı bize zevk verebilir, ancak vücudumuza yüklediğimiz kimyasallar nedeniyle bir süre sonra ciddi hastalıklarla karşı karşıya kalabiliriz, hatta zehirlenebiliriz. Gerçek ve gerçek dışı haber veya bilgi yayımı da böyle bir şey. Çarpıcı başlıkla verilen bir haber ilk anda okurun ilgisini çekebilir, toplumda heyecan yaratabilir, ama gerçeği yansıtmadığı anlaşılınca da sonuç haberi veren açısından hüsran olabilir. 

Gazetecilik zor bir meslek, büyük sorumluluk ister. Özellikle de günümüz bilgi çağında gazetecilik yapmak çok daha zorlaştı. Çok fazla bilgi akış kanalı var. Özellikle de sosyal medya aracılığıyla toplumdan gazetecilere sürekli ve çok yönlü bilgi akışı söz konusu. İyi ve doğru yönetildiği takdirde bu durum gazetecilik açısından büyük olanaklar sağlayabilir. Ancak doğru ve dikkatli yönetilmediğinde de büyük sorunlara yol açabilir. Dolayısıyla da günümüz, gazetecilik açısından hem önemli fırsatlar sunmakta, hem de ciddi riskler taşımaktadır.  İşte tam da bu noktada gazetecinin eskisine göre çok daha dikkatli, çok daha sorgulayıcı, çok daha araştırmacı olması gerekiyor. Bilgi kaynaklarının bu kadar çetrefilli hale geldiği bir dönemde gazetecinin işi hiç kolay değil. 

Diğer yandan toplumsal gerginlik ve kaos dönemlerinde tavır, davranış ve düşüncelerimiz duygularımızın etkisine girebiliyor. Panik, heyecan ve kaygı gibi duyguların yükselişe geçtiği dönemlerde akıl ve mantık biraz daha pasif kalabiliyor. Kitle ve toplum psikolojisi açısından bu gibi durumların yaşanması normal. Ancak gazetecinin asıl böyle durumlarda çok dikkatli olması gerekiyor. Gazeteci bir yandan toplumda olup bitenleri gözlemlerken bir yandan da topluma doğru bilgi aktarımı yapmak zorunda. Üstelik de bunu soğukkanlılıkla yapması lazım. Yalnızca gazetecilerin değil, bilgi üretim ve aktarım işiyle uğraşan herkesin böyle durumlarda sağduyuyu elden bırakmaması gerekiyor. 

Sağduyulu davranmak, aklın sınırları içerisinde kalmak, gazetecinin ya da genel olarak aydının kendisini toplumsal süreçlerden uzak tutması anlamına gelmez. Ama düşünce ve bilgi işiyle uğraşan herkesin özellikle de toplumsal hareketliliğin ivme kazandığı dönemlerde ve durumlarda normalde olduğundan çok daha soğukkanlı, sağduyulu ve akılcı olmaları gerekir. Bu anlamda toplumla sürekli iç içe olan gazetecinin sorumluluğu çok daha ciddi ve önemlidir.