Dijital eşitsizlikler ve dijital okuryazarlık

Dijital eşitsizlik, bireylerin ve toplumların dijital teknolojilere erişim, kullanım ve faydalanma konusundaki farklılıkları ve dijital dünyada eşit fırsatlara sahip olamadığı bir durumu ifade eder. Bu farklılıklar, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde görülebilir. Dijital eşitsizliklerle mücadele, daha geniş bir kesimin dijital teknolojilerin getirdiği avantajlardan yararlanmasını sağlamak için önemlidir.

Bireysel eşitsizlikleri kısaca şöyle sıralayabiliriz:

Erişim eşitsizliği: Bazı bireyler, yüksek hızlı internete, bilgisayarlara veya akıllı telefonlara erişim sağlama konusunda diğerlerine göre avantajlıdır. Bu, genellikle gelir, coğrafi konum veya teknolojik yeteneklerle ilgilidir. Erişim eksikliği, bireylerin dijital dünyadan yararlanma fırsatlarını kısıtlayabilir.

Teknoloji bilinci ve becerileri: Dijital okuryazarlık becerileri, bireyler arasında büyük farklılıklar gösterebilir. Bazı kişiler teknolojiyi etkili bir şekilde kullanma yetisine sahipken diğerleri bu konuda eksik olabilir. Bu, iş bulma, eğitim veya kişisel gelişim açısından önemli bir dezavantaj yaratabilir.

Dijital içerik eşitsizliği: Dijital içeriklere ve kaynaklara erişimde farklılıklar olabilir. Özellikle eğitimde, bilimsel araştırmalarda veya kültürel içeriklere erişim konusunda eşitsizlikler görülebilir ve öğrenme fırsatlarına erişimi etkileyebilir.

Toplumsal ve coğrafi eşitsizlikler açısından ise daha temel problemlerden bahsetmek gerekir ve bunlar yukarıda bahsettiğimiz bireysel eşitsizliklerin de kaynağıdır:

Yapısal eşitsizlik: Bazı bölgeler veya ülkeler, altyapı yatırımları ve teknolojik gelişim açısından diğerlerine göre daha avantajlıdır. Bu durum, kırsal bölgelerin şehir merkezlerine göre dijital altyapıya erişiminde zorluk yaşamasına yol açabilir.

Ekonomik eşitsizlik: Dijital teknolojilere yatırım yapma ve bunlardan yararlanma, ekonomik kaynakların dağılımına bağlıdır. Yüksek gelirli toplumlar ve şirketler, dijital yeniliklere daha fazla yatırım yapabilir ve bu durum dijital eşitsizlikleri artırabilir.

Eğitim ve kamu politikaları: Eğitim sistemi ve kamu politikaları, dijital okuryazarlığı teşvik etme veya sınırlama konusunda etkili olabilir. Dijital becerilerin eğitimi ve bu amaçla düzenlenen kamu programları ve projeleri, bu eşitsizlikleri azaltmaya yardımcı olabilir.

Dijital eşitsizliği gidermek için anahtar rolde olan dijital okuryazarlık, bireylerin dijital teknoloji ve araçları etkili bir şekilde kullanma yeteneği ve bilinci olarak tanımlanabilir. Bu, hem bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve internet gibi dijital araçları kullanarak bilgiyi araştırma, iletişim kurma, yaratıcılık sergileme, güvenli bir şekilde gezinme ve dijital tehlikelerden korunma becerisini içerir hem de doğru bilgiye erişme, veri gizliliğine saygı gösterme, siber güvenlik önlemleri alma, çevrimiçi etik kurallarına uyma ve dijital dünyada etkili bir şekilde iletişim kurma gibi bir bilinci gerektirir.

Bu bağlamda, önceki yazımda da bahsettiğim dezenformasyondan nasıl korunacağımız ve dijital okuryazarlığımızı nasıl artırabileceğimiz ile ilgili Lee McIntyre’ın Hakikat-Sonrası kitabında açıkladığı uydurma bir haberi teşhis etmenin basit ve kolay adımlarını göstermek isterim: