Yirmi Birinci Yüzyıl Becerilerinden Yirmi Birinci Yüzyıl Dijital Becerilerine Geçiş

Yirmi birinci yüzyılda iki farklı süreç yaşıyoruz. İlkinde tüm dünya öyle bir süreç yaşıyor ki pandemi, savaşlar ve doğal afetler bizi yirmi birinci yüzyılda orta çağın problemlerini çözmeye çalışmakla yeniden baş başa bırakıyor. Bu problemlere önceki yazılarımda değinmeye çalışmıştım. İkincisinde, bu yüzyılda öyle süreçler yaşıyoruz ki insanlık tarihinde daha önce hiç karşımıza çıkmamış yeni problemleri çözmemiz gerekiyor. Kişisel verilerin güvenliği, blokzinciri teknolojileri, robotlar ve yapay zekâ konuları bunların içinde en bilinenleri. Bunlara da önceki birkaç yazımda değinmeye çalışmıştım. 

Bu yazımda ise, 2019’da firstmonday.org’da yayınlanan Ester van Laar ve diğerlerinin “Yirmi Birinci Yüzyıl Yaratıcı Endüstriler İşgücü İçin Dijital Beceriler: Endüstri Uzmanlarının Bakış Açıları” adlı çalışmalarında bahsettikleri Yirmi Birinci Yüzyılın Dijital Becerilerine yer vermek istiyorum. Bu bahsedeceğim beceriler belki ilk süreçteki sorunları çözmeye doğrudan yönelik olmasa da ikincisindeki yeni problemlerimize çözüm olabilecek yetkinlikleri geliştirebilmemiz açısından çok önemlidir. 

Yirmi birinci yüzyılda ihtiyaç duyduğumuz beceriler, günümüzde başarı için gerekli görülen çeşitli yetkinlikleri kapsayan eğitim tartışmalarının merkezine yerleşmiştir. Çeşitli uzmanlar, bilgi ve iletişim teknolojileri kullanma, iş birliği, yaratıcılık, eleştirel düşünme, problem çözme, üretkenlik ve sosyal ve kültürel sorumluluk gibi becerileri vurgulamaktadır. Eğitim perspektifinden bakıldığında ise 2008’de öğrencilerin yirmi birinci yüzyılın vatandaşları ve çalışanları olarak başarılı olmalarını sağlamak amacıyla yirmi birinci yüzyıl eğitimi için bir vizyon tanımlamak amacıyla çeşitli gruplar ve kuruluşlar tarafından geliştirilen Yirmi Birinci Yüzyıl Ortaklığı (P21), üç tür beceriyi listelemektedir: öğrenme (yaratıcılık ve yenilik, eleştirel düşünme ve problem çözme, iletişim ve iş birliği), okuryazarlık (bilgi, medya ve BİT okuryazarlığı) ve yaşam becerileri (esneklik ve uyarlanabilirlik, inisiyatif ve kendini yönlendirme, sosyal ve kültürler arası beceriler, üretkenlik ve hesap verebilirlik, liderlik ve sorumluluk).

Benzer şekilde, Yirmi Birinci Yüzyıl Becerilerini Değerlendirme ve Öğretme (ATC21S) grubu yirmi birinci yüzyıl becerilerini şu şekilde düzenlemiştir: Düşünme yolları (yaratıcılık ve yenilik; eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme; öğrenmeyi öğrenme ve üst biliş), çalışma yolları (iletişim, iş birliği ve takım çalışması), çalışma araçları (enformasyon okuryazarlığı, enformasyon teknolojisi ve iletişim okuryazarlığı) ve dünyada yaşamak (yaşam ve kariyer, kişisel ve sosyal sorumluluk). Genel olarak bu yaklaşım, yirmi birinci yüzyıl becerilerinin odak noktası, öğrencilerin çalışma yaşamına hazırlanırken yirmi birinci yüzyıl becerilerine hâkim olmalarını sağlamaya yöneliktir. 

Yirmi birinci yüzyılın dijital becerilerine baktığımızda ise interneti kullanmak için gereken temel beceriler ile çevrimiçi içeriği anlamak ve kullanmak için gereken becerilere odaklanmaya ihtiyaç olduğunu görüyoruz. Yirmi birinci yüzyıl dijital becerileri, bu temel dijital becerilerin bütünleştirildiği yukarıda bahsettiğim yirmi birinci yüzyıl becerilerinin çok katmanlı bir hali olarak yorumlanmaktadır. Esas olan, vatandaşların ve çalışanların yirmi birinci yüzyıl becerilerini desteklemek için bilişim ve iletişim teknolojileri ile neler yapabilecekleridir. 

Yirmi birinci yüzyılda ihtiyaç duyduğumuz dijital becerileri yedi temel gruba (teknik beceri, enformasyon yönetimi, iletişim, iş birliği, yaratıcılık, eleştirel düşünme ve problem çözme) ve beş bağlamsal beceriye (etik farkındalık, kültürel farkındalık, esneklik, kendini yönlendirme ve yaşam boyu öğrenme) ayırmak mümkündür. Bu becerileri kısaca tanımlamak onları daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır: 

Temel Beceriler 

Teknik beceriler: Pratik görevleri gerçekleştirmek ve yönlendirmek için belirli çevrimiçi ortamları tanımak için (mobil) cihazları ve uygulamaları kullanma becerileri.

Enformasyon yönetimi: Belirli bir görev için en uygun enformasyon kaynakları hakkında bilinçli kararlar vermek üzere enformasyonları etkili bir şekilde aramak, seçmek ve düzenlemek için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma becerileri.

İletişim: Bilgiyi başkalarına iletmek ve anlamın etkili bir şekilde ifade edilmesini sağlamak için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma becerileri.

İş birliği: Bir sosyal ağ geliştirmek için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma ve bilgi alışverişinde bulunmak, anlaşmaları müzakere etmek ve ortak bir hedefe ulaşmak için karşılıklı saygıyla kararlar almak üzere bir ekip halinde çalışma becerileri.

Yaratıcılık: Yeni veya önceden bilinmeyen fikirler üretmek veya tanıdık fikirleri yeni bir şekilde ele almak ve bu fikirleri belirli bir alanda yeni olarak kabul edilen bir ürüne, hizmete veya sürece dönüştürmek için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma becerileri.

Eleştirel düşünme: Yansıtıcı akıl yürütme ve iddiaları destekleyecek yeterli kanıt kullanarak elde edilen bilgi ve iletişim hakkında bilinçli kararlar vermek ve seçimler yapmak için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma becerileri.

Problem çözme: Bir probleme çözüm bulmak için bilginin aktif kullanımıyla birlikte bir problem durumunu bilişsel olarak işlemek ve anlamak için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanma becerileri.

Bağlamsal beceriler

Etik farkındalık: Bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanırken yasal ve etik yönlere ilişkin farkındalık ve bilgi sahibi olma ve sosyal açıdan sorumlu bir şekilde davranma becerileri.

Kültürel farkındalık: Bilişim ve iletişim sistemlerini kullanırken kültürel anlayış gösterme ve diğer kültürlere saygı gösterme becerileri.

Esneklik: Bir kişinin düşüncesini, tutumunu veya davranışını değişen bilişim ve iletişim sistemleri ortamlarına uyarlama becerileri.

Kendini yönlendirme: Kendiniz için hedefler belirleme ve bilişim ve iletişim sistemlerini kullanırken kendi ilerlemenizi değerlendirmek amacıyla bu hedeflere ulaşma yolunda ilerlemeyi yönetme becerileri.

Yaşam boyu öğrenme: Bir kişinin yeteneklerini sürekli olarak geliştirmek için bilişim ve iletişim sistemlerini kullanırken sürekli olarak yeni fırsatları keşfetme becerileri.

Temel ve bağlamsal becerileri edinmeye yönelik olarak kendimizi geliştirebilirsek her iki kulvarda da problem çözme becerimiz artacaktır.