Üniversite ve bölüm tercihinin püf noktaları

Üniversitelerde tercih ve tanıtım günleri tüm yoğunluğuyla devam ediyor. 25,26, 27 Temmuz günlerinde İstanbul’da Lütfi Kırdar Kongre Merkezi’nde de bu yönde çok kapsamlı bir tanıtım fuarı gerçekleşti. Türkiye’deki ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki üniversitelerin çoğu fuarda stand açtılar, üniversite adaylarıyla buluştular. Ben de fuara katıldım ve görev yaptığım üniversitenin standında adaylarla buluşma fırsatı yakaladım. 

Gençler haklı olarak çok heyecanlılar. Bir karar verecekler ve tüm yaşamlarını bu karara göre biçimlendirecekler. Dolayısıyla da en doğru kararı vermeleri gerekir. Karar ne kadar doğru olursa, yaşamlarının bundan sonraki kısmını da o kadar keyifli yaşayacaklardır. Çoğu genç aday bunun bilincinde. Ama bölüm ve üniversite seçiminde kararsızlık içinde olanlar da oldukça fazla. Hangi bölümü seçeçeğine karar verse bile üniversite seçiminde zorlanıyor. Ya da üniversite seçimini yapıyor ama hangi bölümü okumak istediğinden emin değil. Dahası bazı gençler de yaşamlarının bundan sonraki kısmında nasıl bir işle uğraşmak istediklerine henüz karar vermiş değiller. Bu noktalarda benim genç adaylara bazı önerilerim var. 

Bu karar noktasında meslek seçimi çok önemli. Yaşamının henüz baharında olan genç arkadaşlarımızın, yaşamlarınnı bundan sonraki kısımını nasıl yaşamak istediklerine karar vermeleri gerekir. Ama bunun için de öncelikle kendi yeteneklerinin, ilgilerinin, becerilerinin, beğenilerinin bilincinde olmalılar. Buna, kişinin kendisini tanıması diyoruz. Genç bireyler kendilerini tanımak için kendilerine sorular sormalı, yeteneklerini, becerilerini, isteklerini, yönelimlerini çok iyi analiz etmeliler. Kendilerine dönük bu analiz onların, kendilerini tanımalarını sağlayacaktır. 

İkinci aşamada meslek seçimine karar vermeleri gelir. Bölüm veya program tercihleri bu noktada somutlaşmaya başlayacaktır.  Adaylar yapmak istedikleri mesleğe göre bölüm veya program tercihinde bulunmalıdırlar. Ancak bu noktada onlara önerim, bir tek mesleğe saplanıp kalmamaları. Sonuçta bir sınava giriyorlar. Bu sınavdan bekledikleri puanı alabilirler, ama alamayabilirler de. Dolayısyıla da yalnızca meslek seçiminde değil belki de yaşamın her kesitinde karar verirken tercihli planlar yapmak işi kolaylaştırır. A planı, B planı, C planı biçiminde tercihli bir planlamayla hareket ve karar alanımızı genişletmek hedefe ulaşmak için avantaj sağlar. Tercihli plan noktasında da genç adayların kendi yetenek, beceri ve yönelimlerini çok iyi saptamaları, yani kendilerini çok iyi tanımaları önemlidir. 

Meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken bir nokta da sosyal çevrenin dayatmaları ile kişinin kendi istek ve tercihleri arasında zaman zaman çelişki olabilmesidir. Bazı meslekler toplumda genel kabul görmüş olup, gelenekselleşmiş bir saygınlığa sahiptir. Hekimlik, mühendislik, avukatlık vs. Oysa iş ve çalışma dünyası bu mesleklerden ibaret değil. Gelişen teknolojiler, çeşitlenen iş ve çalışma yaşamıyla birlikte çoğu zaman toplumda henüz yeterince kabul görmemiş olan çoğu meslek dalı çok önemli olanakların kapısını açabilmektedir. Dijital teknolojilerle biçimlenen çoğu mesleki alan bu anlamda giderek önem kazanıyor. Dolayısıyla da genç bireylerin, meslek tercihi yaparken dünyanın gidişini de çok iyi analiz etmeleri gerekir.  Gelişen teknolojiler, ortaya çıkan yeni ihtiyaçlar, buna göre oluşan iş ve meslek alanları çok iyi izlenmelidir. O nedenle günümüz dünyasının gençleri iş ve meslek seçimi yaparken geleneksel anlayışın sınırlarını olabildiğince zorlamalı, aşmaya çalışmalılar. 

Başarı belli mesleklere mal edilemez. İşin iyisi kötüsü olmaz. İş ve çalışma yaşamında başarılı olmak için ille de hekim, hâkim, avukat, mühendis olmak gerekmiyor. Çeşitli sektörlerde ara eleman ihtiyacına dönük çok çeşitli meslek dalları var. Gençler, üniversitelerdeki önlisans programlarını tamamlayarak kısa süre içerisinde meslek sahibi olabilirler. Sonrasında da isterlerse hem çalışıp hem de daha yüksek hedeflere doğru kariyer çalışmalarını sürdürebilirler. Bunun için üniversitelerin meslek yüksekokulları önemli fırsatlar sunmaktadır. Özellikel de beklediği ya da hedeflediği puanı alamayan gençler hayal kırıklığı yaşamak yerine hızlı bir karar süreciyle meslek yüksekokullarına yönelebilirler. 

Diğer önemli bir nokta ise üniversite seçimi. Çoğu zaman genç birey hangi mesleği yapacağına, hangi bölümü seçeceğine karar verse bile, üniversite seçimi konusunda kafa karışıklığı yaşamaktadır. Benim gözlemlediğim kadarıyla genç bireyler üniversite seçiminde çoğu zaman üniversitenin kampüs koşullarına göre karar vermekteler. Ama üniversite, kampüs demek değil. Üniversiteyi üniversite yapan şey vermekte olduğu eğitim, yapmakta olduğu bilimsel üretim, topluma ve insanlığa sunduğu bilimsel odaklı katkıdır. Dolayısıyla da gençler üniversite seçimine karar verirken, üniversitenin akademik kadrosuna, müfredat yapısına, dersliklerine, laboratuvar alt yapısına, teknolojiyi kullanma kapasitesine, uluslararası hareketliliğine, sosyal etkileşimine bakmalılar. 

Üniversite bilim odaklı eğitim öğretim hizmeti veren bir kurumdur. Bunun için de üniversitenin derslik koşullarınnı yanında araştırma çalışmalarının yapılmasına dönük laboratuvar alt yapısı çok önemlidir. Adaylar üniversiteleri bu açıdan incelemeliler. Bu bağlamda üniversitenin akademik kadrosunun bilimsel performansına bakmaları çok önemlidir. Akademisyenlerin özgeçmişlerini inceleyerek bilimsel performans analizini yapabilirler. Akademisyenin yayınları, yayınlardan aldığı atıf sayısı, uluslararası hareketliliği bu açıdan önemli göstergelerdir. 

Üniversitenin uluslararası hareketliliği önemlidir. Bu anlamda üniversitelerin erasmus anlaşmaları, uluslararası protokolleri, uluslararası düzeyde tanınırlığı olan akademik kadro durumu, uluslararası işbirlikleri, THE etiketlerindeki durumu, dünya sıralamasındaki yeri üniversitenin uluslararası hareketliliğini anlamak açısından önemli göstergelerdir. Genç bireyler hangi üniversite noktasındaki tercihlerinde bunlara dikkat etmeliler.  Çünkü artık küresel bir dünyada yaşıyoruz. Hangi işi yapacaksak yapalım, bunun küresel bağlamını mutlaak göz önüne almalıyız. Bu anlamda bize vizyon sunacak üniversiteyi tercih etmek büyük önem taşır. 

Üniversite tercihinde bir diğer önemli nokta da üniversitenin toplumsal etkileşim performansıdır. Genç bireyler üniversite tercihi yaparken, üniversitedeki etkin kulüp sayısını, üniversitenin sosyal sorumluluk projelerini, toplumsal katkıya yönelik çalışmalarını üniversitenin web sayfası yansımalarından anlayabilir ya da üniversiteleri ziyaret ederek yüz yüze görüşmelerle bilgi alabilirler. Çünkü üniversite yalnızca dersliklerde eğitim öğretim hizmeti veren bir kurum değil, aynı zamanda öğrencilerini sosyal ve kültürel açıdan da yetiştirmekle yükümlü bir kurumdur. 

Genç adaylar olanaklar dahilinde üniversiteleri ziyaret etsinler, akademik kadroyla tanışsınlar, görüşsünler, bilgi alsınlar. Yaşadıkları yer, sahip oldukları koşullar nedeniyle üniversite ziyareti yapamayacak olanlar ise üniversitelerin web sayfalarını dikkatle inceleyerek üniversitenin çeşitli açılardan performans düzeyini analiz etsinler. Meslek ve bölüm seçimi önemli, ama üniversite seçimi de bir o kadar önemli. 

Tüm üniversite adaylarına başarılar diliyorum.