Düven...

Göcek'te Zeynebim Kafe Bar Restoran önünde güzel bir Bahar akşamında Erkan Ölmez ile sohbet ediyoruz. Hani zaman zaman geçmişe gidiveririz ya bizde öyle yaptık. "Gençler günü ya da geleceği konuşur, yaşlılar da geçmişi, siyaset konuşur" diye bir cümle geçiverdi usumdan. Hani bizimki yaşlılıktan değil geçmişe özlemden olsa gerek… 

Sohbet yörük yaşamından açıldı. Erkan "Annem Denizli'li, Babam Muğla yörüklerinden. Aslında Kale ilçesinin Köprübaşı Köyünden. Muğla Denizli sınırını oluşturan Esençay'ın üzerindeki köprüyü geçer geçmez sağdaki ilk köy. Dedem Adil Hocadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında yörenin ileri gelenlerindenmiş. Öğretmen ve hafızmış. Kuvayi milliyenin yöre sorumlusuymuş. 92 yaşındaydı ben çocuktum. Öküzle harman döverken beni söven mi yoksa düven mi bir tahtanın üzerine oturturdu. Yüzüme gözüme saman dolardı.." deyince, araya girdim "Söven değil düven, bazı yerlerde de düğen derler. Harmanda ekinlerin danelerini sapından ayırmak için kullanılan, alt tarafında keskin çakmak taşları çakılı olan kızak gibi tahtadır. Snowboarda benzer. Onun önüne at, eşek ya da öküz takılır dön babam dön. Buğday taneleri başaktan ayrılana dek dönerdi. Dedem Osman Demir'de Göcek Taşbaşı'nda düven üstüne bindirir dakikalarca dönerdik" diye açıklamada bulundum. 

Teknoloji köylere de geldikçe artık düveni yörük müzelerinde görür olduk. Sadece düven mi? Daha neler neler geçmişte kaldı. Ülkemizin kurtuluş ve kuruluşunda büyük işlevi olan dayanışmanın güçlü toplumsal simgesi imecedir.

İmece kelimesi de artık nadir kullanılır oldu. Çocukluğumda hatta gençliğimde tarlada, harmanda, yol yapımında güçlü bir imece; yardımlaşma, dayanışma vardı. Köyün üretken kadın ve erkekleri bir gün tütünde, diğer gün harmanda, zaman zaman da yol yapımında hep beraber imece ile dayanışma içinde olurlardı. Tasada, hasatta, düğünde velhasıl günlük yaşamda güçlü bir dayanışmanın adıdır imece. Artık o geleneksel imeceler geçmişte kalmaya başladı. Teknoloji ve kapitalizm bu güzel duyguları paylaşımları zayıflattı. 

Bugünün ekonomik koşullarıyla, mazotun akaryakıtın tavan yaptığı günlerde çiftçi traktörünü biçer döverini nasıl imece de kullansın? Çiftçilik zor zanat oldu. Ne diyor iktidar "Eti Uganda'dan Tanzanya'dan ithal ederiz. Olur biter. Köylü, üretici ne yaparsa yapsın" diyor. Soruyorum; Bu tür açıklamalar Türk tarım ve hayvancılığının bitirdiklerinin açık itirafı değil mi? 23 yılda geldiğimiz nokta budur! Devran döner elbet birgün hak yerini bulur.  

Sevgili okurlar biz yazımızı güzel bir türkü sözleriyle bitirelim...

Kırat gemini almış da yol mu dayanır

Nazlı yar uykudan uyur uyanır

Benim döndüm de gelin olmuş gidiyor

Aman Allah buna can mı dayanır

Harmanın da düvenine kaş olsam

Parmağında yüzüğüne taş olsam

Şu yalan dünyada sana eş olsam

Ahiretinden sorgusu yok Döndümün aslanım

İzin verirseniz bir duyurum var. Paylaşmak isterim.

"Bodrumlular erken biçer ekini." Bodrum Yörükleri de bu senede erken yola çıkıyorlar. Bodrum Yörük Obaları 5. Bodrum Yörük Şenliği 11 Mayıs Pazar günü Bodrum Yalıkavak ve Geriş Mahallerinde düzenleniyor. Gelin sizde katılın Yörük Göçüne...

Prof. Dr. Nurettin DEMİR