Zulmün sınandığı yer: Galata Köprüsü

Kelimeler gerçekliği yansıtsaydı davranışlara, onların yaşamdaki karşılıklarına yani eylemlere bakıyor olmazdık. Oysa bakıyoruz, çünkü biliyoruz ki, dünyanın en suçlu insanları bile kendilerini aklamak için en masum sözleri kullanabilir. Dahası kanlı diktatörler kötülüklerini yok etmek için, süslü kelimeler seçer, zehiri altın kapta sunarlar. 

Sunuma, gösteriye, propagandaya kanmamak için her durumda yaşama, yaşatılanlara bakmak gerek o zaman. Bakalım o vakit, hakikat tam olarak burada ses verir çünkü. O seslerden birini geçtiğimiz günlerde bağımsız milletvekili Salih Uzun çağırdı. Şöyle ki, Uzun, sosyal medya hesabından Memur Sen Genel Başkanı Ali Yalçın’a çağrı yaptı ve “Bir eylemde memurlar, emekçiler için yapın, Galata köprüsünü bir de emekçiler için kapatın” dedi. Oldukça yerinde bir çağrıydı bu. Nitekim Ali Yalçın Memur Sen’in Genel başkanıydı, hükümetle görüşmeleri yetkili konfederasyon başkanı olarak o yapıyordu. Özetle doğrudan sorumlu bir konumdaydı, sorumluluk, mesuliyet gerektirirdi; ancak sorumsuz olanlar mesuliyet üstlenmezdi. Ali Yalçın bu saate kadar o çağrıya bir yanıt vermedi, yani mensubiyetinin gereğini yapmadı. O vakit ya olan biteni normal görüyordu, ya da sorumsuz bir yetkili olarak görevine devam etmek istiyordu. “Sorumluluk almayan yetkili mi olur” dediğinizi duyar gibiyim, olmaz tabi. Üstelik o kişiler sözüm ona “dini hassasiyetleri” umursadığını söylüyor, varlık zeminini bunun üzerine inşa ediyorsa.

Aslında bu durum Ali Yalçın’a da özgü değil. Maalesef egemen din yorumu ve onun çeperindeki siyasi yapılar, tarikat ve cemaatler, sivil toplum örgütleri, sözünü ettiğimiz “sorumluluk” zemininden uzak duruyor, dini misyon taşıdıklarını söyledikleri halde en azından “kul hakkı” çerçevesinde bu misyona uygun hareket etmiyorlar. Etselerdi görür, şahit olurduk. Olmadık, yalnız biz değil, sokaklar, caddeler, alanlar da tanık olmadı. Oysa milyonlarca insanın yokluk ve yoksullukla ömrünü geçirmesi, hükümetin milyonlarca insana köleliği reva görmesi, üç kuruşa muhtaç etmesi alanlara çıkmak için yeter sebepler değil miydi? Zulmü nasıl tanımlamak gerekiyordu o zaman; kelimenin tam anlamıyla sağlık, barınma ve hatta beslenme gibi temel ihtiyaçlarınızı karşılayamıyorsanız neyi, nasıl yaşayacaktınız? Asgari hayat koşullarının ortadan kaldırılması, yaşam hakkının ortadan kaldırılmasıdır. Bırakın sorumluluk makamlarını, duyarlı bir insanın bu gerçekliğe isyan etmesi gerekir. Lakin ortalık ölü taklidi yapan sorumsuzlarla doldu taştı; gördüğümüz şu ki, vekilin çağrısı bunun için yankı bulmuyor o makamlarda.

Kelimelere kaldıramadığı bir yük yüklemiyoruz. Yapılan zamlarla bile emekli maaşları ve hatta asgari ücret, bırakın yoksulluğu açlık sınırın altında kalıyor, milyonlarca memur, yoksullukla baş başa bırakılıyorsa, alanlar dolup taşmalı, yazımızın başında ifade ettiğimiz zulüm naraları yeri göğü inletmeliydi. Oysa yapılmadı ne Ali Yalçın ne de zulme karşı eylem yapanlar, kendi ülkesine kör sağır kalmayı yeğlediler. Söz konusu kendi yandaşları olunca ne zulmü gördüler ne milyonlarca insanın yaşadığı acıya karşı itiraz edebildiler. Zulme ortaklık değilse neydi peki bu? Kelimelere anlam yüklemiyor, yaşananları adı ile çağırıyoruz sadece.

Bir noktayı burada açmak gerekiyor: İfade ettiğimiz üzere zulme sessiz kalmak bugün ile sınırlı olmadığı gibi bir isimle de sınırlı değildir. Dünden bugüne egemen inanç yorumundan miras kalan bir anlayış bu. Zaten aksi olsa bugünün egemen çevreleri bu derecede bir “sorumsuzlukla” hareket edemezlerdi. Bir tür gelenek sürüyor diyebiliriz. Örneğin egemen gelenek ekonomi-politik düzlemde ne erken dönem İslam tarihini ne de o tarihin siyasi aktörlerini sorgulamadı. Zulmü bu çerçevede ele alıp, yükselen sarayları, yoksulluğa mahkum edilen kitleleri, Müslümanlar arası yaşanan savaşları bu bağlamda görmedi. Oysa yaşananlar tam da bu gerçeklik üzerine şekillenmiş; servet, mülk ve ganimet odaklı çevreler iktidarı ele geçirmek üzere tarih sayfalarında yerini almışlardı. Ve bu gerçekliği o günlerde de dile getirenler vardı; yalnızca iki ismi bu noktada örnek verebiliriz: Ammar b. Yasir ve Ebu Zer. Ayrıntısını merak edenler bu isimlerle birlikte bir tarih yolculuğuna çıkabilir.

Bu noktada şu soruları dün ve bugün üzerinden sorabiliriz sanırım: Din, halkın kölelikle baş başa bırakılmasına, halkın yokluğa mahkum edilmesine rıza mı gösteriyor; halk açlıkla boğuşurken varsılların ve muktedirlerin zenginlik içerisinde gününü gün etmelerine onay mı veriyor? Öyleyse bilelim. Yok, öyle değilse siz din adına bu suçları/günahları meşrulaştırıyor, güne göre din icat edip, güçlülere göre kıble belirliyorsunuz. Bunun başka bir izahı yok, tarihin de, vaktin de gör dediği budur. 

“Görünenler gerçek olsaydı bilime gerek kalmazdı” der Karl Marks. Kim hangi kelimeyi kullanıyor, zulümden adalete, dinden imana kimi neyle çağırıyor, parti binasından, yer aldığı cemaate kadar hangi iddiayla yola çıkıyorsa, yaşamın tüm alanlarında onunla sınanmalıdır. Galata Köprüsü bu anlamda “zulmün” sınandığı yerdir. Görüyoruz ki, bu sınavda sınıfta kaldılar, kayda geçsin.