Pasaportumuzun hali pür melali

Eskilerden diplomat bir dostum, “Bir ülkenin gücünü gösteren en önemli parametrelerden biri de pasaportudur” demişti. Çok doğru! Lafı hiç uzatmayalım: Türkiye Cumhuriyeti pasaportu taşımanın artık hiçbir avantajı yok.

Üstelik sınır kapılarında “potansiyel suçlu” muamelesi görmenize, aşağılanmanıza, itilip kakılmanıza neden oluyor. Türkiye'deki siyasal İslamcı iktidar, pasaportumuzun değerini neredeyse sıfırladı.

Vize meselesine hiç girmiyorum.

Avrupa Birliği ülkeleri Suudi Arabistan'a vize muafiyeti sağlamak için hazırlık yaparken, Türkiye'deki konsoloslukları yurdum insanına randevu bile vermiyor. Kapılarında üç günlük tek girişli vize alabilmek için her türlü hakaretamiz muameleyi sineye çekmek zorunda kalıyoruz.

Siyasal İslamcıların dillerine pelesenk ettiği 'Eski Türkiye'de pasaportlarımız, şimdikinden kat be kat değerliydi. Avrupa ülkelerine yine vize almak zorundaydık ama vize kuyruklarında ömür tüketmediğimiz gibi sınır kapılarında sorguya da çekilmiyorduk.

20-25 yılda nereden nereye...

Benim asıl sözünü etmek istediğim, kağıt üstünde Türkiye'den vize istemeyen Japonya, Kore, Tayland veya “kapıda vize” veren ya da “elektronik vize” talep eden Vietnam, Kamboçya, Endonezya gibi ülkeler.

Artık alıştık, Bosna Hersek, Sırbistan, Karadağ sınır kapılarında Türk vatandaşlarına kök söktürüyor. Avrupa Birliği'nin sığınmacı korkusundan dolayı bu belki anlaşılabilir ama Uzakdoğu'daki ve Güneydoğu Asya'daki ülkelerin derdi ne olabilir?

Son yıllarda Tayland, Kamboçya, Laos, Vietnam, Endonezya, Filipinler, Kore ve Japonya'ya Türkiye'de artan bir ilgi var. Tayland'da şimdiden ciddi bir Türk topluluğu ortaya çıkmış. Sosyal medyaları da oldukça hareketli.

İktidardan sıdkı sıyrılanlar, ekonomik krizden kaçanlar, emekli maaşıyla daha rahat geçinebileceğini düşünenler; eş bulup, iş kurup, havası suyu güzel diyerek yerleşme hesabı yapanlar ya da Avrupa ülkelerine gidemeyen ama Türkiye'deki açgözlü turizm esnafına da söğüşlenmek istemeyenler rotasını Güneydoğu Asya'ya veya Uzakdoğu'ya çeviriyor.

Ama buralara gelmek, buralarda tutunup kalmak öyle kolay değil.

Dediniz ki;

“Madem Avrupa bizi almıyor, o zaman ben de atlayıp Vietnam'a ya da Filipinler'e gideyim! Bir ara Kore'ye uğrayıp şehitlerimizin ruhuna bir Fatiha okuyayım! Sakura zamanı da Japonya'yı göreyim.”

Hayali bile güzel.

Ama vize muafiyetine veya elektronik vize kolaylığına güvenip taşıdığınız pasaportla elinizi kolunuzu sallayarak bu ülkelere gidemiyorsunuz.

Mesela Vietnam'ın elektronik vize uygulaması var. İnternet üzerinden bilgilerinin tamamını giren bir başvuru sahibi eğer Avrupa'dan, Amerika'dan ya da Japonya, Kore, Çin gibi başka bir Asya ülkesinden ise elektronik vize talebi en geç 24 saat içinde cevaplanıyor, belgesi e-mail hesabına gönderiliyor.

Ama Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak ilgili linke tıklayıp önünüzde açılan sayfadaki “Başvurunuzu hangi ülkeden yapıyorsunuz?” sorusuna geldiğinizde acı gerçekle yüzleşiyorsunuz. Eğer “Türkiye” kutucuğunu işaretlerseniz, karşınıza kırmızı yazıyla “Başvuruyu yaptığınız ülke nedeniyle vizenizin cevaplanma süresi 7-10 günü bulabilir” mesajı çıkıyor.

Sonra sizden gerekli gereksiz bir sürü bilgi isteniyor. Mesela, kalacağınız otelin veya tur şirketinin adresini noktasına virgülüne kadar doğru girmeniz gerekiyor. Biri eksik olursa, başvurunuz onaylanmıyor.

Bir de dönüş bileti sıkıntısı var.

Diyelim ki Endonezya'dan Filipinlere uçacaksınız. Ama Filipinlerden dönüş biletinizin PNR'ı yani “Yolcu İsim Kaydı” olmadan 'check-in'inizi yapmıyorlar.

Sizi götürecek havayolunun sistemi, dönüş biletinizin PNR'ı olmadan işleme onay vermiyor.

Vietnam'dan Tayland'a uçan bazı havayolları da aynı yolu izliyor. Yani, daha Vietnam'dayken Tayland'dan çıkış biletiniz olmadan bu ülkeye giden uçağa binmenize izin vermiyorlar.

Bir anlamda sınır polislerinin “dönüş bileti” sorgusunu öne çekmişler.

Yakında otel rezervasyonlarının PIN kodunu da isterlerse şaşırmayalım.

Gerçi, Türkiye'de de benzer uygulamalar var ama bu daha çok hava yolu çalışanlarının inisiyatifinde.

Anlaşılan o ki şimdi yavaş yavaş sistemsel bir hale getiriliyor. Büyük ihtimalle çok da uzun olmayan bir vadede bütün dünyada uygulamaya konulacaktır. Yani, bir bakacağız ki dönüş biletini almamış olan gideceği uçağa da binemez olmuş.

Tayland şimdiye kadar Türk vatandaşlarına görece daha hoşgörüyle davranıyordu. Ama bu şimdi değişiyor. 

Çünkü ülkeye giren Türkler bir daha çıkmak istemiyor. Ortada ciddi bir sıkıntı var.

Sadece Tayland değil, artık Japonya ve Kore de Türk vatandaşlarını kolay kolay içeri sokmuyor. Sınır polisi gözünün tutmadığını ciddi ciddi sorguya çekiyor, mesela otel rezervasyonu olmayanları ya da dönüş bileti bulunmayanları hiç acımadan geri gönderiyor.

Çünkü hepsi kaçak olarak kalan Türk vatandaşlarından mustarip.

Elbette kendilerine göre haklılar. 

Ama gerekçesi ne olursa olsun hiçbir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, dünya üzerinde böylesine değersizleştirilmiş bir pasaporta sahip olmayı hak etmiyor, diyerek yazımıza noktayı koyalım.