Banka hesabını kullandırma/Kiralama suçu

Başlık iki türlü de okunabilir: Okurları banka hesaplarını üçüncü kişilere kullandırmamaları yönünde bir çağrı ve dolandırıcılık suçunun gerçekleşmesinde bir aracı eylemin adı. 

İletişim araçlarının gelişmesiyle, insanların güven yaratma, üçüncü kişileri korkutma, kandırma imkanları da arttı. 

Dolandırıcılık vakaları korkunç boyutlara ulaştı. Bu suçun mağdurlarının gerçek sayısını hesaplamak neredeyse imkansız. İnsanlar dolandırılıyor. Vatandaşlar dolandırılma kaygısıyla terörize olmuş durumda.  

En basitinden en niteliklisine çok çeşit dolandırıcılık türü var. 

Ne kadar çeşitli olursa olsun, karşılaştığımız dolandırılma vakalarının çoğunda mağdur bir üçüncü kişinin IBAN'ına para transferi yapıyor. Bu IBAN sahibinin ise dolandırma eyleminden haberi olmuyor veya haberi olduğunun ispatı mümkün olmuyor. Haliyle, gerçek faillere ulaşılamıyor. IBAN'ını kullandıran kişi ile mağdur karşı karşıya geliyor. Tam bu noktada, haksız kazanç veya sebepsiz zenginleşme iddiasıyla özel hukuk yoluyla paranın iadesi mümkün. Ne var ki, IBAN'ı kullandırılan kişilerin hesaplarında pek bir varlık olmadığından, mağdur buradan da eli boş dönüyor. 

Gelelim, ceza yargılamasına... IBAN'ını kullandıran kişiyi tespit etsek bile dolandırıcılık suçunun oluşumunda hesabını kullandıran kişinin amacı mağduru dolandırmak olmadığı için, suçun manevi unsurunun yokluğundan hareketle mahkemelerimiz hesabını kullandıran kişi hakkında dolandırıcılık suçundan mahkumiyet kararı vermiyor. Diğer bir deyişle, hesabını kullandıran kişinin dolandırıcılık suçu işleme kastının olduğunu ispatlamanın zorluğundan ötürü, hesabını kullandıran kötü niyetli kişi paçayı yırtıyor. Dolandırıcılar ve hesabını kullandıran kötü niyetli kişiler de bunu bildiğinden, dolandırıcılık faaliyetleri hız kesmeden sürüyor. 

Esasında banka hesabını kullandırma eylemi, nitelikli dolandırıcılık suçu kapsamında ele alınabilmektedir. Ne var ki, mağduru kandıran faillerle banka hesabını mağdurdan ödemenin sağlanması için kullandıran kişiler arasında bir fikir, eylem ve amaç birliği olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Bu ispatlanamadığı için ceza soruşturmasında hesap bilgileri üzerinden hesabını kullandırana ulaşılsa bile mağduru kandıranlara ulaşılamadığında, hem hesabını kullandıran hem de mağduru kandıranlar cezadan kurtulmaktadırlar. 

Masumiyet karinesi ilkesini, ceza yargılamasında ispat koşullarını değiştirmeksizin bu sorunla başa çıkmak zor görünüyor. Gelgelelim, dolandırılan mağdurların zararı, toplumda güvenin aşınması, bankacılık faaliyetlerinde ve günümüzdeki çevrimiçi ticari faaliyetlerde yaşanabilecek aksamalar da ciddi anlamda sorun teşkil etmektedir. O halde, ne yapmalı? 

Öncelikle, banka hesabını kullandırma konusunda özel bir suç ve ceza belirlenmelidir. Bilindiği üzere, suç ve cezada kanunilik ilkesi gereği, kanunda düzenlenmemiş suç veya cezadan hareketle vatandaşlar hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılamaz veya herhangi bir ceza infaz edilemez. Zorlama usullerle veya ceza hukukuna hakim ilkeleri aşındırarak, kanunen suç olmayan bir eylemi suç addetmek de hukuk devletinde mümkün değildir. Bu nedenle, banka hesabını kullandırma suçunu, hem cezasını caydırıcı olarak belirleyip hem de suçun varlığının ispatı bakımından eylem cezalandırılmasını kolaylaştıracak biçimde kanuni olarak düzenlemek gerekmektedir. 

Aksi takdirde, anonimliğini koruyarak vatandaşı kandırabilen herkes, hesabını kullandıran ''saf'' ve ''çulsuz'' bir üçüncü kişi üzerinden vatandaşı soyabilir. Bankalar, bankacılık faaliyetlerini düzenleyen mevzuat ve devletin suç politikası, vatandaşın kötü niyetli çetelerin karşısında kolay bir ava dönüşmesine ve toplumda güven duygusunun aşınmasına seyirci kalmamalıdır.