Saklı ekonomi

Saklı ekonomi, ekonominin en önemli bölümlerinden biridir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bu alan kayıt altındaki ekonomi kadar, belki ondan daha fazla önem arz etmektedir.

Türkiye kayıt dışı ekonomi ve suç ekonomisinde geriye doğru gitmektedir. Birçok uluslararası çalışma ve raporda Türkiye kayıt dışı –suç- yolsuzluk ekonomisinde iyi bir yerde bulunmamaktadır. Kayıt dışı ekonomi kapsamında değerlendirilebilecek konularda ya kötüye gitmektedir ya da yeterli ilerleme gösterememektedir. Bu nedenle maalesef OECD ülkeleri arasındaki yerimizde ilerleme görülmemektedir.

Türkiye maalesef saklı ekonominin azaltılması konusunda gelişmiş ülkelerin çok gerisinde bulunmaktadır. Vergi cennetlerine parası aktarılan ve bu şekilde vergi kaybına uğrayan ülkeler arasında Türkiye ön sıralarda yer almaktadır.  Türkiye kara para ve terörizmin finansmanı ile mücadele alanında başarısız performansı nedeniyle 2021 yılında GRİ listeye alınmıştır ve hala bu kategoride bulunmaktadır.  Türkiye yolsuzluk algı endeksinde sırası son dönemde gerilemeye devam etmektedir. Türkiye kayıt dışı istihdamın azaltılamaması nedeniyle prim kaybı yine çok yüksek seviyededir. Türkiye’ye gelen önemli sayıdaki göçmen ve sığınmacıların (işgalcilerin) kayıt dışı ekonomiyi büyüttüğü ve bu sorunu daha da derinleştirdiği açıkça söylenebilir.

Ülkemizin bu alanda ne kadar kötü bir durumda olduğunu ve bir an önce bu alanda önemli adımlar atılması gerektiğini göstermektedir. Türkiye’nin yeri bu kadar kötü olmaması gerekmektedir. Bunu kabul etmemiz mümkün değildir. Ulu önder Atatürk’ün gösterdiği muasır medeniyet seviyesinin yolu bu alanda önemli bir mücadeleyi gerektirmektedir. Yoksa toplumumuz fakirleşmekten, alım gücünün düşmesinden, başta gıda olmak üzere temel ihtiyaç ürünlerini karşılamakta zorlanan ülke olmaktan kurtulamaz.

Kayıt dışı ekonominin bu seviyede olmasını, maalesef ülkemizin geleceğinin, çocuklarımızın geleceğinin çalınması olarak görüyoruz. Ülkemiz yerleşiklerinin vergi cennetlerinde bu kadar yüksek tutarda parası olması yine ülkemiz andına endişe yaratmaktadır. Gri listeden bir an önce çıkılması gerekmektedir, çünkü mevcut durum hem ülkemizin algısını bozmakta hem de yatırımcıların ülkemize gelmesine engel olmaktadır. Sonuç olarak bu alanda gelişme göstermediğimiz sürece ülkemiz giderek fakirleşmekte, vatandaşların satın alma gücü düşmektedir.

Türkiye; kara para, terörizmin finansmanı gibi konularda gelişmiş ülkelerin gerisinde bulunmaktadır. Kayıt dışı, yolsuzluk, kayıt dışı istihdam, suç ekonomisi, vergi cennetlerine aktarılan paralar, vergi kayıp ve kaçakları ile kent rantlarında geriye doğru gitmektedir. Bu durum ise ülkemizin yoksullaşmasına ve fakirleşmesine neden olmaktadır. Bunların azaltılması için; demokratik hukuk devleti normlarının, adalet, hukuk güvenliği, demokrasi ve hesap verilebilirliğin yükseltilmesi gerekir.