O zor günlerde “mini” salonda sahnelemişti oyununu… Güle güle Genco Erkal…

Tek başına oynadığı Gogol’ün “Bir Delinin Hatıra Defteri”ni izlerken sahnede nasıl devleştiğine tanık olmuştum büyük ustanın. Büyülenmiştim adeta… Eğilip bükülmeden, dökülmeden, duruşuyla, sanatıyla 86 yıl yaşadı ve ayakta veda etti Genco Erkal…

Tiyatroyu büyük bir aşk, bir tutku olarak gördü, “zaten başka türlü olmaz… Orası büyük bir aşk, ateş tutuşan bir yer. Oraya insanın bütün yüreğiyle katılması lazım…”

Kurduğu Dostlar Tiyatrosu ise 55 yılı geride bıraktı.

Hem işletmecisi hem sanat yönetmeni hem de oyuncusu olduğu tiyatroyu zor şartlarda ayakta tutmaya çalışmanın zorluklarını dile getirdi...

“Politik tiyatro yapmayı seçtiğimizden dolayı en başından beri, ülkemiz de hep siyasi çalkantılar içinde olduğundan; 12 Mart, arkasından 12 Eylül darbesi… Her seferinde ‘bundan kötüsü olmaz’ diyorum, maalesef daha kötüsü oluyor…”

'ÇOK BULANIK, NET DEĞİL!'

12 Eylül döneminde başına gelen bir olayı gazeteci, sunucu Tuba Emlek’in programında anlatmış, bugünlerin o günden daha zor olduğunu söylemişti: “Şimdiki bence en kötüsü. Neden derseniz, o zamanlar hiç olmazsa diyorsunuz ki sıkıyönetim kendi kurallarını koydu. Sıkıyönetim sokağa çıkma yasağı da koyar, oyunları da yasaklar, turnelerimizi yasaklar, oyunları mahkeme eder. Mesela ‘Her Gün Yeni Baştan’ adlı bir oyun oynuyorduk. Sivil mahkemeden ‘bu oyunda hiçbir sakınca yoktur’ diye karar geldi. Aynı gün Sıkıyönetim ‘oyunun oynanması sakıncalıdır’ dedi. Tabii, onların sözü daha çok geçtiği için, Kenan Evren dönemi malum, oyunu kaldırdık. Beni içeri aldılar. Ama, bu seferki bana daha korkunç geliyor. Çünkü, çok bulanık, net değil, nereden ne çıkacağı belli değil. Ve giderek artıyor. Üstelik ileri demokrasiyi yaşadığımız iddia ediliyor…”

12 EYLÜL DÖNEMİNDE BARO HAN'IN 'MİNİ' TİYATRO SALONUNA SIĞDI 

12 Eylül’ün o zor koşullarında 1980-81 döneminde Baro Han’ın mini tiyatro salonuna sığınmak zorunda kalmıştır Dostlar Tiyatrosu. Baro Han; İstiklal Caddesi üzerinde 1960’lı yıllarda yapılan ve İstanbul Barosu’nun Merkez binası olarak kullanılmaya başlanan yerdir. Genco Erkal’ın sözünü ettiği ‘Her Gün Yeni Baştan’ isimli tek kişilik oyun bu salonda sahnelenir. Koşulların büyük bir yapımın hazırlanmasına olanak vermemesi bu tercih de önemli rol oynamıştır.

Genco Erkal da yıllar sonra o günleri anımsatarak, “Genco Erkal Belgeseli”nin bir bölümünü Baronun bugünkü Konferans Salonu’nda çekmiştir.

'YILLAR GEÇİYOR, ONLARI YASAKLAYANLAR HİÇ ANILMIYOR'

Bir süredir kanserle mücadele eden Genco Erkal 86 yaşında, bu sabah aramızdan ayrıldı. 65 yılı aşkın bir zamandır sanatını bu topraklar, bu toprağın insanı için yaptı. İnandığı değerler doğrultusunda, aydınlanmanın ışığında, ezilenin yanında, emeğin yanında oldu. Toplumsal olaylarda tavır aldı. Zor günlerde de cesaretle sürdürdü üretmeyi…

Yasaklanan oyunlar, cezalar, baskılar… İnsanın kumaşının niteliği en çok da zor günlerde belli olmuyor mu ki!

Ömür son buluyor... Dönüp bakınca geriye, üretilenler ve insanlığın ortak kültürüne mal olmuş, belleğine kazınmış ürünler kalıyor…

Ustanın da dediği gibi “Ama işte bakın, yıllar geçiyor, onları yasaklayanlar hiç anılmıyor. Ama o yapılan işler ortaya çıkıyor, kendini kabul ettiriyor, herkes seyrediyor ve beğeniyor…”

Güle güle büyük usta, sana ne kadar teşekkür etsek azdır.

Işıklar içinde uyu Genco Erkal…