İngilizler de Skimpflasyonu bilmiyormuş!

Faiz artışı, enflasyon, emekli maaşlarına zam falan derken iki gündür muhabbet tabii ki enflasyon…

Önce Mahfi Eğilmez hayatımıza yeni ekonomik terimler kattı. Türkiye’deki enflasyonu anlatmak için. 

Dün de değerli köşe yazarımız Mustafa Mutlu, bu yeni ekonomik terimleri köşesine taşıdı. 

Skimpflasyon, Shrinkflasyon ve Greedflasyon!

Üstat tabii o muhteşem kalemiyle bu yeni terimlerin ne anlama geldiğini anlattı. 

Yazıyı okuyunca İngilizce terimler olduğu için “Şu yeni duyduğumuz enflasyon terimleri neymiş, İngilizler'in bundan haberi var mı?” diye bir araştırma yapmalıyım dedim.

Dünyanın finans merkezinde bu terim nasıl kullanılıyor diyerek başladım çevreme bu işi danışmaya…

Önce her zaman alışveriş yaptığım İngiltere’nin ünlü market zincirinin mahallemizdeki şubesine gittim. 

Skimp sözcüğü ‘eksik’ anlamına geliyor diye herkesin bilebileceğini düşünerek kasiyer arkadaşa sordum. Anlamakta güçlük çekti!

“Ne eksik?” dedi. “Aldığınız ürünlerde bir eksik mi var?” diye ekledi. 

Bizim pazarcıların gözünü seveyim. Ekonomi bakanı yapsan ülkeyi kurtaracak reçetesi vardır. Burada kasiyerin Skimpflasyondan haberi yok!

Sokakta dolaşan birkaç tanıdık İngiliz’e daha sordum, onlar arasında en entelektüel olanı “Ekonomik bir terim ama tam detayını bilmiyorum” diye yanıtladı sorumu…

Gerçi adamlar nereden bilsin? 

Enflasyon dediğimiz şeyi hayatlarında yıkıcı bir etki olarak deneyimlememişler ki…

İngiltere Ulusal İstatistik Kurumu 2022 Haziran ayında enflasyonun 9,1'le son 40 yılın en yüksek düzeyine eriştiğini açıkladığında muhafazakar hükümet acil eylem planı açıklamıştı. 

Ancak halkın bu durumdan pek haberi yoktu. Çünkü bir pouna aldığı ekmek bir pound 10 kuruşa yükselmişti!

2024 Ocak ayında İngiliz Perakende Konsorsiyumu (BRC) yaptığı açıklamada gıda enflasyonunun %6,7’ye gerilediğini bildirdi. 

İngiltere başbakanı enflasyonu düşürmesiyle övünürken halkın bu yine umurunda değildi!

“Neyse” dedim kendi kendime… 

Yatırımını Türkiye’ye yapan, memleketinde ev alıp tatilini Türkiye’de geçiren kendi insanımıza sorayım belki Türkiye’nin gündemiyle yakından ilgileniyorlardır diye düşündüm. 

Bu kez mahallemize yakın bir Türk marketine girdim. 

Tabii büyük sözü dinlemediğim için başıma gelmedik kalmadı!

Mustafa Mutlu üstat yazısında “Ancak kasiyer bacıya gidip “Ne skimph iştir bu böyle?” diye efelenmeye kalkışmayın! Kalkışırsanız da iyi bir dayak yemeyi göze alın!” yazmıştı ama ben dinlemedim. 

Her alışverişimde “Abi hoş geldin” diyerek hal hatır soran market sahibi, Skimpflasyondan söz açılınca önce bir sinirlendi! 

“Abi diyor sayıyoruz utanmıyor musun böyle konuşmaya?” diye üzerime yürüdü. 

Dayak yemeden marketten çıktığım için şanslıydım ama bundan sonra ilişkimiz Türkiye’deki enflasyon gibi inişli çıkışlı olacak orası kesin!

Baktım bu işi sokakta çözemeyeceğiz. Bir uzmana danışayım dedim.

14 yıldır finans sektöründe çalışan bir İngiliz finans uzmanı arkadaşımı aradım.

“Müdür nedir bu Skimpflasyon?” diye sordum…

“Bu bir ekonomik terim ama genellikle karşımıza sadece kitaplarda çıkıyor. Kitaplarda örnek olarak da ekonomik dalgalanmalar yaşayan ülkeler verilir. Son dönemde bu Arjantin ekonomisini incelerken karşımıza çıkıyordu. Ancak İngiltere’de Skimpflasyon, Shrinkflasyon ve Greedflasyon’un görülmesi pek mümkün değil. Çünkü ürünün fiyatı aynı kaldığı halde boyut, ağırlık ya da hacminde ortaya çıkan düşüş, yüksek enflasyonun yarattığı ortamdan yararlanarak mal ve hizmetlerin satış fiyatlarını enflasyonun da üzerinde artırma eylemi ya da ürünün içeriğinin değiştirilmesi, kalitesinin düşürülmesi sonucu ortaya çıkan daha düşük değerdeki bir malın aynı fiyatla satılması zaten suç teşkil eder” açıklamasını yaptı.

Yani kısaca diyor ki böyle işler istikrarsız ekonomilerde yaşanır!