İngiltere’de modern kölelik! Sponsor vizelerinde sömürü problemi

Geçtiğimiz haftalarda MetroPOLL’ün bir araştırması yayınlandı. 28 ilde bin 691 bilgisayar destekli telefon görüşmesiyle seçmenlerin yurt dışında yaşamak isteyip istemediğini belirleyen bir anket yapıldı.

Ankete göre katılımcıların yüzde 39,1’i bu soruya ‘Evet’ cevabını verdi.

Peki yurt dışında yaşamak kolay mı? 

Yurt dışına çıkıp bir hayat kurmak “Hadi ben bavulumu topladım gidiyorum” demekle olmuyor tabii ki… Çalışma ve oturum vizesi almak gerçekten çok zor.

Ancak pek çok ülke bizdeki anlayışın aksine “Giderse gitsinler” demiyor. Aksine “Kalifiyeyse gelsin” diyerek kapısını açmış durumda.

Almanya’nın yeni göçmenlik yasası meclisten geçti. Bizim basınımızda da çokça yer buldu. ‘Kalifiye elemanlara Almanya kapısı açıldı’ başlıkları, yurt dışında yaşamak isteyen pek çok insana umut oldu.

Gel gelelim kalifiye elemanların bile yurtdışında yaşadıkları ciddi sıkıntılar var. Örneğin İngiltere’ye gelmenin en kolay yolu sponsor vizesi. Ama bu vize ile İngiltere’ye gelmek bazen beklediğinizin aksine hayatınızı kabusa çevirebiliyor.

BİR FİRMA SİZE NEDEN SPONSOR OLUR?

İngiltere’de faaliyet gösteren bir şirketten iş teklifi aldığınızda adanın kapısı size açılıyor. Ve 3 yıl İngiltere’de bu vize ile kaldığınızda sürekli oturum hakkını elde ediyorsunuz.

Kulağa hoş geliyor ama sponsorluk vizesine imza attığınızda kötü niyetli bir şirketin eline düştüyseniz modern kölelik sözleşmenizi imzalamış oluyorsunuz!

İngiltere’de bir firma size neden sponsor olur? Önce bunun cevabına bakalım.

Örneğin mühendissiniz ve 5 yıllık da deneyiminiz var. İngiltere’de sponsor olarak işçi getirme hakkı olan bir firma arıyor ve buluyorsunuz. Size hemen teklif yapıyorlar. Yıllık 29-35 bin pound arası bir teklif bu…

Tabii Türkiye şartlarında teklif size cazip geliyor. Ancak firmanın size bu teklifi yapmasının asıl nedeni ne kadar başarılı olduğunuz değil! 

İngiltere’de yeni mezun olmuş bir mühendisi bu paranın en az yüzde 30 fazlasına işe almak durumunda olan firma, size daha az ücret ödeyeceği için sizi seçiyor. Kriterleri de B2 seviyesi İngilizce bilmek, deneyim, sertifikalar vs…

Sömürü tam da bu andan itibaren başlıyor.

GÖNÜLLÜ KURULUŞUN ÇARPICI RAPORU!

Sponsorlu işçi vizelerinde yaşanan sömürü problemi son dönemde İngiltere’de iyice artmış durumda. 

Göçmenlerin ve Birleşik Krallık vatandaşlarının istihdam açısından adalete erişmeleri adına çalışmalar yapan gönüllü kuruluş Work Rights Centre,  2 gün önce bir rapor yayınladı. 

Raporun sonuçları, sponsorlu vizelere başvururken gerçekten iyi bir araştırma yapmanın ve güvenilir kişilerle irtibata geçmenin ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Dönemsel işçiler ve vasıflı işçiler, yaklaşık 400 sponsor vizeli göçmen son 10 aydır haklarına ilişkin araştırmalar yaparak çeşitli kurumlara danıştıkları ortaya çıktı. (Vasıflı işçilerde bilhassa sağlık sektörü çalışanları öne çıkıyor) 

Work Rights Centre’ın araştırmasında çalışanların yaşadıkları sorunlar görmezden gelinebilecek sorunlar değil.

Çalışanların maaşlarını alamamaktan, kontrat dışı saatlerde çalıştırılmaya, kalacakları yer taahhüt edildiyse konaklamalarından yetersiz güvenlik ekipmanlarıyla çalışmaya kadar ciddi sorunları yaşadıklarını ortaya koydu. 

Çalışanlar bu sıkıntılara rağmen işlerden istifa edemiyor. Burada en önemli sorun, bu tarz vizelerde kişilerin iş verenlerine bağlı olması. 

Özellikle sezon işçilerinin ve vasıflı işçi vizesiyle Birleşik Krallık`a gelenlerin iş anlamında sömürülmeleri maalesef ki diğer vizelere veya vizeye tabi olmadan çalışanlara göre çok daha olası. 

Sponsor olarak yurtdışından çalışan istihdam eden şirketler eğer çalışanlarıyla yollarını ayırırlarsa bunu Home Office`e bildirmek durumundalar. Bu durumda, kişinin başka bir iş bulabilmesi için 60 gün süresi kalıyor. Yeni bir sözleşme yapamazsa ülkeden ayrılmak zorunda kalıyor.

Tam da bu nedenle sözleşmeli çalışan yeni bir iş bulamama korkusu nedeniyle bu şartları kabul edip çalışmak zorunda kalıyor. 

Work Rights Centre`in raporuna göre, 22 kayıtlı sponsor şirketten yalnızca 1`i kontrol ediliyor. Dolayısıyla, işçilerin çalışma şartları gözden kaçırılıyor.

Aynı zamanda, resmi kurumlar arasında kimin gerçekten bu konuda şikayet mercii olduğu konusunda da ciddi bir belirsizlik var. Bu da işçilerin haklarını arayamamasına ve sömürülmeye devam etmelerine sebep oluyor. 

Home Office sürecin yalnızca sponsorluk ve vize kısmıyla ilgilendiği için çalışma şartlarını insan hakları eşiğinin altında kalması problemi göz ardı ediliyor.

Dolayısıyla, istihdam istismarından kaçmanın güvenli bir yolu, bir sistemi yok gibi görünüyor. Bu kişiler buraya gelmek için önceden bir iş anlaşması yapmalarına rağmen, buraya geldiklerinde muhatap olacakları bir şirket bulamayabiliyorlar. Yani iş teklifi almış olmak ve Birleşik Krallık’a taşınmak sürecin sadece küçük bir kısmı. 

Elbette tüm sponsor şirketler bunu yapmıyor ama her alanda olduğu gibi bu vize türü ile işçi arayanlar arasında da durumu suiistimal edenler var. Ve ne yazık ki raporda göründüğü üzere hiç de azımsanmayacak kadar…