Uçak rötarlarının nedeni kar elde etmek mi?

Son zamanlarda hem yakın çevremde hem de sosyal medyada en sık duyduğum şikayetlerden birisi uçak kalkış saatlerinde yaşanan gecikmeler.

Özellikle yerli havayolu şirketleri yolcuları canından bezdirmiş durumda.

Uçaklar zamanında kalkmadığı gibi şimdi bir de yolcuyu başka uçağa aktarma modası çıktı. Yurt dışı uçuşlarda bu yeni ‘aksilik’ artık insani sınırları bile zorluyor…

Hava limanına geliyorsunuz uçağın kalkış saatini yazan elektronik tabloların başında beklemeye başlıyorsunuz. Saatinde kalkan uçak neredeyse yok gibi. Gözünüz sürekli tablolarda…

20 dakika gecikmeyle başlıyor önce… Sonra yarım saat, 40 dakika derken üç saat dolmadan sizi kapıya yönlendiriyorlar. Çünkü gecikme saatleri ile ilgili yolcuların yasal haklar var. Yazının sonunda bu haklardan bahsedeceğim…

Kapıya geliyorsunuz; bilet, kimlik, pasaport kontrolü yapılıyor ve uçağa alınıyorsunuz. Artık uçak içinde olduğunuz için gecikmeden doğan yasal haklarınız da ortadan kalkıyor. İçeride görevli personelin koşuşturması, yolcuların yerleşmesi derken kaptan pilot bir anons yapıyor:

“Sayın yolcular kaptanınız konuşuyor. Teknik bir arıza nedeniyle uçak değiştirmek zorundayız. Anlayışınız için teşekkürler…”

Kaptan teknik arıza dediği için akan sular duruyor. Arızalı uçakla uçacak değilsiniz ya? Gönül rızası ve biraz da korkuyla uçağı terk ediyorsunuz. Sizi bekleyen otobüslere binip havalimanı yolcu salonuna tıpış tıpış geri dönüyorsunuz. 

Sonra yeni bir kapıya yönlendirilip yeniden kimlik ve bilet kontrolünden geçiyor ve uçağa biniyorsunuz. 

Misal sabah 09.00’da kalkması gereken uçak gecikmesi, uçağa binişiniz, yeni uçağa geçişinizle iyi ihtimalle öğleden sonra 13.00’de havalanıyor. Bir de yurt dışına uçuyorsanız üç saat önce havalimanına geliyorsunuz 4 saat sonra havalanıp 2-3 saat de uçtuğunuzu düşünün. Valiz bekleme de yarım saat olsa 7-8-10 saat sürecek bir eziyet. 

Diyeceksiniz ki kırk yılda bir bu aksaklık olabilir ama 40 uçuştan 30’unda olunca ister istemez süpheleniyorsunuz. 

Bizzat başıma geldi yaz sonunda İstanbul–Londra uçuşunda bunu yaşadım ve teknik arıza nedeniyle değişen uçağımız daha büyük bir uçaktı ve yeni yolcular vardı. Tabii ki iki uçuşu birleştirdiler ithamında bulunmuyorum. Ama konuyla ilgili o kadar çok şikayet geldi ki, bu kadar çok teknik arıza oluyorsa zaten uçağa binmemek lazım! 

40 uçuştan 30’u arıza nedeniyle erteleniyor olamaz. İstatistikler dünyadaki en güvenli ulaşım yönteminin havayolu taşımacılığı olduğunu söylüyor. Madem öyle bu teknik arıza da neyin nesi diye sorguluyor insan.

En son İstanbul Havalimanı’ndan – Londra’ya gelen bir arkadaşım benzer bir deneyim yaşadığından bahsetti. Onun iddiası işin rengini biraz daha değiştirdi. Söylediğine göre ilk bindikleri uçak değiştirilip yeni bir uçağa geçmişler. Ve yeni bir kargo geldiğini görmüşler. 

Yani son anda gelecek bir kargo için yolcuları perişan edip iki uçuşu birleştirmez herhalde havayolu şirketleri diye düşünüyorum. 

“Olur mu olur” demeyin daha o kadar da olmamıştır herhalde?

Havayolu ile seyahat eden çevremdeki 10 kişiden 7’si aynı şikayeti dile getiriyor ve sosyal medyada da bu konuşuluyorsa eskilerin deyimiyle “Ateş olmayan yerden duman çıkmaz” diye düşünüyor insan. 

Tabii ki hiçbir havayolu şirketini töhmet altında bırakmak değil niyet ama bu söylentilere de bir açıklık getirmek gerekmez mi? 

Bu arada gecikmelerde yolcuların ne gibi hakları var bunu da bilmekte fayda var. 

Uçuşu gerçekleştirecek olan havayolu firması tarafından, uçuşun gerçekleşmesi gereken saatten itibaren;

• İç hat uçuşları veya 1500 kilometrenin altındaki tüm uçuşlar için 2 saat ve üzeri

• 1500-3500 kilometre arasındaki uçuşlarda 3 saat ve üzeri

• 3500 kilometrenin üzerindeki uçuşlar için 4 saat ve üzeri bir gecikme bekleniyorsa, rötar sebebi ile mağdur olan yolculara ikram ve haberleşme hakları teklif edilmelidir.

• Uçağın 1-2 saat veya üzerinde rötar yapmasının öngörülmesi halinde yolcunun ücretsiz olarak rezervasyon/parkur değişikliği talep etme hakkı bulunmaktadır. Rezervasyon/parkur değişikliği kilometre skalası temel alınarak en yakın noktaya olacak şekilde ayarlanır. Seyahat planında aynı bilette farklı uçuşlar da bulunmaktaysa ve başta yapılacak değişikliklerden etkilenecekse, bu uçuşların da ücretsiz değiştirilme hakkı bulunmaktadır.

Gecikme saati uzadıkça yolcuların telefon hakkından, ikrama, ücretsiz konaklamadan bilet değişimine kadar pek çok hakkı var. Google’a ‘Uçak gecikmelerinde yolcu hakları ve tazminat şartları’ yazın ve havalimanında muhatap şirket temsilcilerine haklarınızı okuyun.

Belki bu sayede teknik arızalar bir nebze olsun azalır!