Savaș gölgesinde eğitim

Rusya ile Ukrayna arasında neredeyse 2,5 yıl süren savaş, bu iki ülkedeki her faaliyet alanını etkilemiş, ekonomik ve kültürel ilişkiler kesintiye uğramış, toplum düzeyinde kendilerini kardeş sayan iki millet amansız düşman haline gelmiştir. Eğer bir an önce biterse bu savaşın yaraları unutmak için kaç neslin geçmesi gerektiğini bilmiyorum. Geçtiğimiz günlerde Moskova'ya bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi'nin Ukrayna topraklarında yasaklanması, iki ülke arasındaki son manevi bağın da ortadan kalktığını gösteriyor.

Bu savaş aynı zamanda tarihin, yani Rus ve Ukraynalı öğrencilerin ders aldığı tarih ders kitaplarının yeniden yazılmasına da katkıda bulundu. Savaşın başlangıcından bu yana her iki ülkede de okul müfredatında köklü değişiklikler oldu ve okul aracılığıyla yapılan propaganda hem Ukrayna'da hem de Rusya'da maksimum boyutlara ulaştı.

Örneğin Ukrayna, 2022'de Lev Tolstoy'un "Savaş ve Barış" adlı eserini okul müfredatından çıkardı. Aleksandr Puşkin'in eserleri de kapsam dışı bırakıldı. Tarih disiplininde Ukraynalı öğrenciler Sovyetler Birliği'nin "emperyal tipte bir devlet" olduğunu öğreniyor, "Ukrayna'nın Savunması" disiplini "yurtsever-askeri" bileşenle güçlendiriliyor, mevcut savaş ve onun "kahramanları" hakkında bilgiler veriliyor ve "Sağlığın Temelleri" disiplininde çatışma sırasında korunma kavramları öğretilmektedir.

Her iki ülkedeki okul müfredatı her yıl değişikliklere uğramaktadır. Bu yıldan itibaren Rusya'daki okullarda 5-7. Sınıf veya 8-9. Sınıf öğrencileri için yeni bir konu olan "Aile Bilimi. Aile yaşamının temelleri" tanıtıldı. Dersin içeriğinde aile kurma ve evlilik nedenleri, nesilden nesile aktarılan aile değerleri, çocuklar ve kardeşler arasındaki yapıcı etkileşim, aile büyüklerine saygı, evdeki rahatlık, ailenin önemi, tatiller, ailedeki eşlerin eşitliği gibi konular yer almaktadır. Rusya'nın karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri, sürekli azalan demografik endeksidir.  (https://12punto.com.tr/yazarlar/dr-violeta-stratan-ilbasmis/nufusu-kuculen-buyuk-ulke-7653) Görünen o ki, bu kurs aracılığıyla, Ukrayna'daki savaşın da ağırlaştırdığı mevcut durumu düzeltmeye yönelik bir girişimde bulunuluyor. Bu disiplinde 8-9. sınıf öğrencilerine hayat arkadaşını nasıl seçecekleri, farklı yaşlardaki çocuklar ile ailedeki üvey çocuklar arasındaki rekabetin neler olduğu, çocuklu genç bir ailenin ebeveynleri ile birlikte yaşamasının avantajları ve dezavantajları öğretilecek. Rusya'da şiddetli tartışmalara yol açan da bir disiplin, çünkü giderek daha fazla genç evlenmemeyi, birlikte yaşamayı ve çocuk sahibi olmamayı tercih ediyor.

Yeni tanıtılan bir diğer derste ise, öğrencilere acil durumlarda veya savaş tehdidinde nüfusu korumaya yönelik tedbirler hakkında bilgi verilecek, koruyucu ekipmanların nasıl kullanılacağının öğretilecek ve ayrıca, küçük silahların tasarımına ve askeri düzenlemelerin genel hükümlerine aşina olması sağlanacak. Aynı zamanda 10. ve 11. sınıflarda taktik, yangın, mühendislik, tıbbi ve askeri teknik eğitimleri kapsayacak uygulamalı dersler de yer alacak. Tarih sınavına girmeyi planlayan öğrencilerin artık "Rusya Federasyonu'nun Dünya Gücü Olarak Dirilişi", "Kırım'ın Rusya ile Yeniden Birleşmesi" ve "Ukrayna'da Özel Askeri Operasyon" gibi konuları bilmesi gerekiyor.

Rusya, kitleleri eğitmek amacıyla ilköğretimden başlayarak üniversite eğitimine kadar eğitim sisteminde olağanüstü bir propaganda kampanyası başlattı. Zaten 2022 yılından itibaren Rusya'nın önde gelen üniversitelerinden İktisat Yüksek Okulu Medya Bölümü öğrencileri "Propaganda: teori, tarih, yöntemler, uygulamalar" dersini alabiliyorlar. Eğitimin ardından öğrenciler "kendi propaganda şemalarını ve yapılarını" oluşturabilmekte ve propaganda unsurlarını pratikte kullanabilmektedir. Ayrıca program boyunca öğrenciler yanlış bilgi, yalan ve sahte haberler arasındaki farkı anlamalıdır. Propagandanın en güçlü örnekleri olarak kabul edilen Nazi ve Sovyet propagandasının tarihi örnek olarak alınmıştır.

Rusya Eğitim Bakanlığı tarafından 2022 gibi erken bir tarihte başlatılan bir diğer reform ise 1-11. sınıflardaki tüm öğrencilere öğretilen "Önemli şeyler hakkında konuşmalar" dersidir. Bu derste öğretmenlerin öğrencilere şu sloganları anlatma görevi verildi: “Vatan sevgisi sadece onun güzelliğine hayran olma yeteneği değil, aynı zamanda Anavatan için ayağa kalkma isteğidir”, “Vatan mutluluğu hayattan daha değerlidir” ve “Vatan için ölmek korkutucu değildir".

Rusya Eğitim Bakanı Sergei Kravtsov daha önce ülkedeki okulları “Moskova'nın Batı'ya karşı verdiği enformasyon ve psikolojik savaşı en önemli cephe”  olarak nitelemişti. Bakanın görüşü, Lenin'in yaklaşık 100 yıl önce söylediğinden farklı değil: "Çocukları eğitmem için bana dört yıl verin ve göreceksiniz ki ektiğim tohumlar asla kökünden sökülmeyecek!"”

Hem Ukraynalı hem de Rus çocuklar, bu iki ülkenin içinde bulunduğu mevcut koşulların gerektirdiği konuları öğrenmek zorunda kalıyor. Bu nedenle bu iki halkı içine alan düşmanlığın, husumetin ve nefretin, gelecek nesillerin bilinçlerinden silinmesi neredeyse imkansız olacaktır.